Σταμάτης Πολενάκης

Ο Σταμάτης Πολενάκης (1908–1997) ήταν πρωτοπόρος Έλληνας εικονογράφος αλλά  και σκιτσογράφος σκηνοθέτης τής πρώτης ελληνικής ταινίας κινουμένων σχεδίων, «Ο Ντούτσε αφηγείται», την οποία σχεδίασε το διάστημα 1942–1944, κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής στη Σίφνο και την ολοκλήρωσε στην Αθήνα. Ο ίδιος αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ασχολήθηκε κυρίως με τη διαφημιστική μακέτα και τη γελοιογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά.Έχει σχεδιάσει πολλές γελοιογραφίες, από τις οποίες πολλές σατίριζαν τους Χίτλερ και Ντούτσε με τρόπο ευφάνταστο και με πολύ χιούμορ. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ασχολήθηκε με τη γελοιογραφία και το ευθυμογράφημα, καθώς επίσης και με το κινούμενο σχέδιο. Το σπουδαιότερο έργο τού δημιουργού είναι ο «Σπαγγοραμμένος», ο οποίος ήταν ο κεντρικός ήρωας κάποιων γελοιογραφιών του Πολενάκη, οι οποίες μάλιστα είχαν δημοσιευτεί και σε ένα τόμο, ο οποίος, εάν δεν κάνω λάθος, κυκλοφόρησε κάπου μέσα στο 1970.

 

 Παρακάτω σας παραθέτω μερικές από τις γελοιογραφίες τού Πολενάκη:

Μέρος τού άρθρου αντλήθηκε από το comicstrades.me,

Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από το προσωπικό αρχείο τού Γιώργου Κοσκινά,

Για το Comics Trades 2012–2013

Manos Papad

Να συμπληρώσω, στην δουλειά του φίλτατου Μάνου, πως ο Πολενάκης ήταν ο πατέρας τού Ελληνικού κινούμενου σχεδίου! Η απόδειξη σας περιμένει πιο κάτω.

Γιώργος Σ. Κοσκινάς

———

Και να θυμίσω και εγώ την παρουσίαση του βιβλίου τού Πολενάκη, με τίτλο ΦΧΨ², όπου μπορείτε να δείτε κάποιες επιπλέον γελοιογραφίες του.

Κρίτων.

———

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο.

Οκλαχόμα

Τον γνωρίσαμε οι κάπως μεγαλύτεροι σε ηλικία, μέσα από την έκδοση του περιοδικού Βέλος. Ο κ. Τερζόπουλος, σε ένα από τα πρώτα του βήματα στον χώρο των εικονογραφημένων(μετά το Μίκυ Μάους), έφερε αυτή την υπέροχη δημιουργία στη χώρα μας, εν έτει 1968.

Ένα καθαρά γουέστερν ανάγνωσμα, που με τον κεντρικό χαρακτήρα των ιστοριών, τις ιστορίες του οποίου διαβάσαμε στα πρώτα 21 τεύχη, κέρδισε πολλούς αναγνώστες της εποχής. Δυστυχώς, ο Οκλαχόμα Κιντ έφυγε από τις σελίδες του περιοδικού από το 22^ο τεύχος κι έπειτα, δίνοντας την θέση του σε άλλους χάρτινους ήρωες, που κι αυτοί αναγνωρίστηκαν από το Ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στη χώρα μας μέσα από τις σελίδες του «Βέλους». Στην πρώτη περίοδο έκδοσής του, εκτός του Οκλαχόμα Κιντ, το «Βέλος» είχε ακόμη και τους Σίσκο Κιντ και Λόουν Ρέηντζερ, βγάζοντας προς τα έξω μια ενιαία μορφή – θεματολογία, με σαφώς γουέστερν προσανατολισμό. Νομίζω ότι ελάχιστα εικονογραφημένα στην Ελλάδα κατάφεραν κάτι παρόμοιο, σε όποιον χώρο κι αν κινήθηκαν.

Να πούμε ότι τα σενάριά του έγραφε μια μεγάλη μορφή της Ιταλικής λογοτεχνίας (και με σπουδές στην φιλοσοφία), ο Guido Martina. Ο σεναριογράφος και συγγραφέας είχε ξεκινήσει το 1938 στην Mondadori σαν μεταφραστής των Αμερικάνικων ιστοριών της Ντίσνεϋ, που εξέδιδε η Ιταλική εκδοτική. Από το 1948 όμως κι έπειτα, χαράζει μια λαμπρή πορεία στον χώρο, γράφοντας τα δικά του σενάρια (1200 παρακαλώ!), έως το 1984. Ήταν ο Ιταλός σεναριογράφος με την μεγαλύτερη προσφορά στις ιστορίες του Ντίσνεϋ, στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Στο διάστημα 1949–1955, φτιάχνει και τους δικούς του κόμικς χαρακτήρες, από τους οποίους ξεχωρίζουν οι Pecos Bill και Oklahoma (το 1952). Και στους δύο, τα σκίτσα αναλαμβάνει ο Pier Lorenzo De Vita, με μια μεγάλη κι αυτός πορεία στις εικονογραφήσεις ιστοριών του Ντίσνεϋ. Ο De Vita είχε ξεκινήσει το 1934 στο περίφημο “Corriere dei Piccoli” εικονογραφώντας το Saturnino Farandola. Εκτός από τις ιστορίες του Ντίσνεϋ και τα κόμικς του Martina, έκανε και σκίτσα για το Zorro, το Mopsi, Giso e Leo και πολλά ακόμη, όλα της Mondadori. Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση τρία χρόνια πριν τον Martina, το 1981.

Να μιλήσουμε και για μια ταινία με τους James Cagney και Humphrey Bogart στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και με τον ίδιο τίτλο (αλλά όχι περιεχόμενο) με το κόμικς. Προβλήθηκε το 1939, σε σκηνοθεσία Lloyd Bacon. Εξαιρετικό και το φιλμ και η μουσική του, γραμμένη από τον σπουδαίο Max Steiner. Αν δεν απατώμαι, είναι και το μοναδικό γουέστερν που θα βρείτε στην φιλμογραφία του Μπόγκι! Ο σκληρός του Χόλλυγουντ εκείνα τα χρόνια, ο Κάγκνεϋ, με τους πολλούς ρόλους σαν κακοποιού που τον καθιέρωσαν, έπαιξε σε μερικά ακόμη γουέστερν, σε όλα με μεγάλη επιτυχία. Το ’55 γυρίστηκε και ακόμη μια με τίτλο Oklah0ma, αλλά πρόκειται περί μιούζικαλ.

Όλο το παρόμοιο υλικό, που συγκεντρώνουμε, μπορείτε να το βρίσκετε εδώ.

Για το Comics Trades 2012–2013

Γιώργος Σ. Κοσκινάς

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο .

Ο «Χαγιαβάθα» του Μικρού Σερίφη

Ακόμη ένας γρίφος φτάνει στην επίλυσή του. Ήταν ένα από τα εικονογραφημένα που ψάχναμε πολύ καιρό να αποκρυπτογραφήσουμε και να μάθουμε σχετικά με την προέλευσή τους. Πέρασε και αυτό από τις σελίδες των Ελληνικών κόμικς και περιοδικών. Να ξεκινήσουμε από εκεί. Από τις εμφανίσεις του στην Ελλάδα.

Ο Μικρός Σερίφης του κ. Στρατίκη, στο μικρό σχήμα έκδοσής του, είχε πρωτοτυπήσει σε πολλές περιπτώσεις, φέρνοντας εξαιρετικά γουέστερν εικονογραφημένα στην χώρα μας. Έχουμε μιλήσει πολλές φορές γι’ αυτά. Να σας θυμίσουμε απλά τα «Αδελφοί Λάσιτερ» (το περίφημο Hueso Lavada, προέλευσης από την Αργεντινή), «Σίσκο Κιντ» (είχε περάσει πρώτα και από το «Βέλος» του κ. Τερζόπουλου), τις πολύ όμορφες κωμικές δημιουργίες τού Luciano Bottaro και πολλά ακόμη. Όλα αυτά πέρασαν από τις τελευταίες του σελίδες σε συνέχειες, αλλά και τα οπισθόφυλλα. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον «Χαγιαβάθα», που εκτός του «Μικρού Σερίφη», εμφανίστηκε και σε ολοκληρωμένες μάλιστα ιστορίες, από το «Τσίκο» της δεύτερης περιόδου έκδοσής του, το 1980.

Ο μικρός Ινδιάνος, τις περιπέτειες του οποίου διαβάσαμε, ήταν μια δημιουργία των Γάλλων σκιτσογράφων Pierre Castex και Roger Lecureux. Στην Γαλλία κυκλοφόρησε σαν “Hayawatha le petit sachem” (ο μικρός αρχηγός, σε ελεύθερη μετάφραση). Τα σενάρια τώρα, έκανε ένας πολύ σπουδαίος Αργεντινός κομίστας, ο German Oesterheld (δημιουργός και του Eternauta!). Κάποια στιγμή, στο σκίτσο εναλλάχτηκε με τους προαναφερθέντες και ο συμπατριώτης του  Carlos Roume. Τα ίχνη του μας πάνε πίσω στα χρόνια της δεκαετίας του ’60, οπότε και κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο Ιταλικό Corriere dei Piccoli (η εφημερίδα των μικρών). Αργότερα, ενσωματώθηκε και στην ύλη του Γαλλικού Joke Jones (αλλά και σε άλλα σχετικά με την Άγρια Δύση περιοδικά), όπως και του Skorpio, στην αυθεντική του εκδοχή, όπως κυκλοφορούσε στην Αργεντινή. Στην Ελλάδα ήρθε το 1972, αρχικά στον «Μικρό Σερίφη».

Ως χαρακτήρας, εκτός από πολύ καλά σχεδιασμένος, θυμίζει έντονα το ύφος τόσο του Little Beaver (από το Αμερικάνικο περιοδικό – θρύλος, Red Ryder), όσο και αυτόν του Oklahoma Kid, που διαβάσαμε και στο «Βέλος». Και οι τρεις σαν χαρακτήρες, έχουν εμπνεύσει την δημιουργία του Τσιπιρίπο, μέλους της θρυλικής δικής μας τετράδας.

ΠΗΓΕΣ

Η σελίδα της Γαλλικής έκδοσης, είναι από τον παρακάτω σύνδεσμο, που μπορεί να σας προσφέρει ακόμη περισσότερα στοιχεία και πληροφορίες. Όπως επίσης και την πλήρη παρουσία του χαρακτήρα, στα Γαλλικά κόμικς.

http://www.comicbd.fr/Step-Hayawatha.html

Τα άλμπουμ του περιοδικού Rin Tin Tin, που φιλοξένησαν ιστορίες του Χαγιαβάθα, βρίσκονται εδώ.

http://aubricabrac.zxq.net/Reports/rintintin2emeserie.html

Πληροφορίες για τον Carlos Roume, σας περιμένουν σε αυτό το καταπληκτικό blog, που μας βοήθησε τα μέγιστα στην έρευνά μας και προσέφερε και μια βινιέτα, αυτήν του Χαγιαβάθα.

http://conchita.over-blog.net/article-36711193.html

Αν είστε Γαλλομαθείς, στον παρακάτω σύνδεσμο θα βρείτε ένα πολύτιμο αρχείο PDF για δωρεάν λήψη, που θα σας λύσει πολλές, αν όχι όλες τις απορίες σας.

http://www.pimpf.org/pimpfmag/Rintintin2004.pdf

Πάμε και στα Αγγλικά τώρα. Πολύ κατατοπιστικά σχετικά με τους δημιουργούς του χαρακτήρα, είναι και αυτά εδώ. Το δεύτερο είναι το γνωστό σας πια site της Lambiek και μόνιμού μας συνεργάτη εδώ και 3 χρόνια.

http://bearalley.blogspot.gr/2009/09/carlos-roume-1923-2009.html

http://www.lambiek.net/artists/r/roume_carlos.htm

Τέλος, πολύ όμορφα πράγματα θα μάθετε και στο Dan Dare, όλα για τον Oesterheld.

http://www.dandare.info/artists/oesterheld.htm

Οι εσωτερικές σελίδες της Ελληνικής έκδοσης είναι από το αρχείο του συντάκτη μας.

Όλο το παρόμοιο υλικό, που συγκεντρώνουμε, μπορείτε να το βρίσκετε εδώ.

Για το Comics Trades 2012–2013

Γιώργος Σ. Κοσκινάς

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο.

Ηλίας Σκουλάς

Στις κρίσεις η γελοιογραφία βρίσκει ερείσματα, λέει ο Ηλίας Σκουλάς ο οποίος γεννήθηκε το 1927 στον Αλικιανό τού νομού Χανίων και από εκεί βρέθηκε 20 χρονών στην Αθήνα, όπου και ασχολήθηκε με τη γελοιογραφία σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας όπως: ‘Απογευματινή’, ‘Μεσημβρινή’, ‘Ελεύθερος Τύπος’, ‘Εθνος’ καθώς και σε περιοδικά. Έχει λάβει μέρος σε παγκόσμιες και ελληνικές εκθέσεις και έχει στο ενεργητικό του τέσσερις ατομικές εκθέσεις, όπως επίσης και δεκατρία βιβλία με γελοιογραφίες.
«Η καταγωγή μου είναι από τον Αλικιανό. Από τα Χανιά έφυγα όταν έγινα 20 χρονών. Στα 25 άρχισα να ασχολούμαι με το σκίτσο δουλεύοντας σε εφημερίδες. Μια ζωή έλεγα: «Μακάρι να μπορούσα να δουλεύω ως σκιτσογράφος στα Χανιά, αλλά δεν ήταν εύκολο γιατί οι εφημερίδες τότε ήταν λίγες».

Τα σκίτσα του Μωάμεθ
«Αυτά που γίνονται τώρα, έχουν ξαναγίνει και παλιότερα. Ίσως αυτά που συμβαίνουν (από κάποιους γελοιογράφους) είναι υπερβολικά. Διότι δεν είδα ποτέ τους Μουσουλμάνους σκιτσογράφους—οι οποίοι είναι και πάρα πολύ καλοί—να κάνουν σκίτσα κατά του Χριστιανισμού. Σε θέματα θρησκευτικών πεποιθήσεων θα πρέπει να υπάρχει σεβασμός».
Γελοιογραφία και κρίση
«Στις κρίσεις η γελοιογραφία βρίσκει πιο εύκολα ερείσματα. Αν έκανα το σκίτσο αυτής της εποχής, τα χρώματα θα ήταν ασπρόμαυρα. Μάλλον θα επικρατούσε το μαύρο…»

Σκίτσο και Τύπος
Στα νέα παιδιά, που έχουν μεράκι για το σκίτσο, ο ίδιος θα λεγε πως «οι ιδέες δεν διδάσκονται. Χρειάζεται κάποια εκπαίδευση στο σχέδιο αλλά σιγά – σιγά πρέπει να φτιάξουν την δική τους ‘γραμμή’. Άλλωστε οι περισσότεροι μεγάλοι σκιτσογράφοι, ήταν αυτοδίδακτοι και ταυτόχρονα παρακολουθούσαν ελληνικά και ξένα έντυπα. Το μέλλον του Τύπου έχει άμεση σχέση με τους σκιτσογράφους. Διότι εδώ και χρόνια δείχνει να δοκιμάζεται. Αυτό ίσως εν μέρει να οφείλεται στο γεγονός ότι λίγοι εκδότες είναι δημοσιογράφοι. Όλοι είναι επιχειρηματίες και οι εκδόσεις γίνανε επιχειρήσεις με ένα σωρό ‘άλλες δουλειές’».

Για το Comics Trades

2013

Manos Papad

Μέρος των σκίτσων αντλήθηκε από το

www.cartoonists.gr

Το κείμενο προέρχεται από το

http://www.haniotika-nea.gr/10737

Όλα τα πορτρέτα των γελοιογράφων, μπορείτε να τα βρίσκετε εδώ.

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο.

Κώστας Μητρόπουλος

ΚΩΣΤΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

 

Πάρτε 40% καυστικό χιούμορ και προσθέστε 15% σαρκασμό σε ίση δόση με αυτοσαρκασμό, 35% σπινθηροβόλο πνεύμα και 10% παιχνιδιάρικη σκανταλιά και έχετε τον εκρηκτικό συνδυασμό που ακούει στο όνομα: Κώστας Μητρόπουλος.

Ο γεννημένος στην Αθήνα το 1925, παρέλαβε τη σκυτάλη στην εφημερίδα «τα Νέα» από το ιερό τέρας της γελοιογραφίας, Φωκίωνα Δημητριάδη

Ο Μητρόπουλος έδωσε τα πρώτα του σκίτσα σε αθλητικές εφημερίδες και συγκεκριμένα το 1955 στην «Αθλητική Ηχώ». Το 1957 αρχίζει μακρόχρονη συνεργασία με το περιοδικό «Ταχυδρόμος». Γελοιογραφίες για την εποχή αρκετά πρωτοποριακές, τόσο σε σχέδιο όσο και σε ιδέες.

Οι πολιτικές γελοιογραφίες κάνουν το ντεμπούτο τους στο «Βήμα» το 1960. Το 1967 ακολουθούν και τα «ΝΕΑ». Όπως θα καταλάβατε ασυνήθιστες… συνήθειες που συνεχίζονται και στις δυο εφημερίδες με ιδιαίτερη επιτυχία και φανατικούς αναγνώστες μέχρι σήμερα!

Στα δύσκολα χρόνια της Χούντας, εμφανίζονται στις σελίδες του «Ταχυδρόμου» και δύο κόμικς: Το ολοσέλιδο «Από τη Γη στη Σελήνη» (1970) και ο «Παράξενος Καλυβιώτης» σε μορφή comic strip και με τίτλο-παρωδία γνωστού σήριαλ της εποχής. Γύρω στα 1990 ο Κώστας Μητρόπουλος ξαναδοκιμάζει τις δυνάμεις του σε κάτι διαφορετικό αλλά ταυτόχρονα οικείο: Τα «άγρια μωρά». Ένα ημερήσιο comic strip με ήρωες τα… επικίνδυνα πιτσιρίκια που βολτάρουν με το γνωστό καροτσάκι τους καθημερινά στα «ΝΕΑ». «Κορφολογείς όλο το περιβόλι που λέγεται μωρουδίστικη ζωή, ξεφλουδίζεις απ αυτή τον χαζό μπαμπά και τη κουτή μαμά, κρατάς τους δολοφόνους που αποκαλούνται φιλαράκια και κοιτάς να δεις αυτό το διαολόπραμα που λέμε Σύγχρονη Εποχή…» αναφέρει για την γενεσιουργή ιδέα του στριπ στο δεύτερο άλμπουμ της σειράς «Αγριότερα μωρά» (1992) ο ίδιος ο σκιτσογράφος.

Στην διάρκεια αυτής της μακρόχρονης και επιτυχημένης καριέρας, τα σκίτσα του Μητρόπουλου έχουν αποτελέσει υλικό για πάνω από 20 άλμπουμ σχεδόν όλα από τις εκδόσεις «Gutenberg» ενώ έχουν κυκλοφορήσει και δύο άλμπουμ στη Γερμανία και στην Ιταλία. Επίσης έχει βραβευθεί σε διεθνείς εκθέσεις. Το 2000 και από την Ακαδημία Αθηνών! Σκίτσα του υπάρχουν στην πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, της Βασιλείας στην Ελβετία, του Μόντρεαλ και του πανεπιστημίου του Πρίνστον.

Όλα αυτά τα χρόνια της δημιουργικής του πορείας, μας προσφέρει μεγάλες δόσεις χαμόγελου, καυτηριάζει με το πενάκι του τα λάθη και τις παραλήψεις των πολιτικών ταγών και μετουσιώνει με καυστικό σαρκασμό τα πηγαδάκια του λαού σε αφοπλιστικές γελοιογραφίες.

Χαρακτηριστικά σκίτσα του βλέπετε πιο κάτω:

 

Τα περισσότερα (ή και όλα) τα σκίτσα του είναι πολιτικού θέματος με χιούμορ και όλα είναι επίκαιρα και εκφράζουν απόλυτα τις μέρες μας. Είναι στην πλειοψηφία τους όλα από το

 http://greek-cartoons.blogspot.com

 Η φωτογραφία από το ημερολόγιο της Pirelli, είναι από το

 http://olympios1.blogspot.gr

Για το Comics Trades 2012-2013

Manos Pap

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο .