ΤΟΜΠΟΛΑ 1930…

Ο εξαιρετικός αναμνησιοκαταγραφέας, κι ας μου συγχωρήσει την λέξη που εφεύρα για να περιγράψω την καταπληκτική του δουλειά, ο Νίκος ο Παπαδόπουλος , δημοσίευσε πρόσφατα στο ηλεκτρονικό του στέκι των αναμνήσεων μιας άλλης Ελλάδας, ένα άρθρο που μου κέντρισε την προσοχή. Θα το διαβάσετε αυτούσιο πιο κάτω, στο πλαίσιο της συνεργασίας μας, η οποία βασίζεται σε έναν πολύ απλό άξονα: Μεράκι και σεβασμός στην δουλειά του άλλου. Ο Νίκος διαχειρίζεται ένα ιστολόγιο από αυτά, που όπως λέμε στην αργκό, «δεν υπάρχουν». Το http://tinosontherun.blogspot.gr/ είναι ένα ημερολόγιο καταστρώματος ενός πλοίου που επιβιώνει φουρτουνών, αγέρηδων, καταστροφών και πάνω από όλα του κλέφτη του χρόνου. Η συνεργασία μας ξεκινάει ουσιαστικά, με το να μοιραζόμαστε κείμενα σαν κι αυτό εδώ. Το άρθρο του που θα διαβάσετε σήμερα, έχει για τίτλο «Τόμπολα 1930». Τι είναι; Διαβάστε πιο κάτω και θα δείτε. Νίκο, ευχαριστώ πολύ για την δυνατότητα που μας δίνεις να μπορούμε να διαβάζουμε την δουλειά σου. Καλή συνέχεια και να ξέρεις ότι είμαστε δίπλα σου σε ό,τι μας χρειαστείς.

«Πού ώρα ελεύθερη, τί, όπως τώρα νομίζεις ήταν…Ένα απόγευμα ελεύθερο είχαν οι γυναίκες, την Κυριακή το απόγευμα. Έ, τι να κάνανε, μαζεύονταν από σπίτι σε σπίτι και παίζανε τόμπολα να περάσει η ώρα. Ερχόταν η τσατσα-Κατερίνα, η Ιωάννα, η Λουκία, ε, δε θυμάμαι ποιά άλλη ερχόταν και παίζαν τόμπολα όλοι μαζί. 

Μα δε παίζαν για λεφτά, πού να βρεθούν τα λεφτά… Κόβανε και φυλλαράκια απ’ τις μυρτιές και άμα κλείνανε σειρά βάζαν το φυλλαράκι στην άκρη για να φαίνεται πως κλείσανε. Και λέγαν, έκλεισα μία σειρά, έκλεισα δύο και άμα έκλεινες και τις τρεις, κέρδιζες. Κι’ όσα περισσεύαν τα βάζανε στη μεγάλη καρτέλλα. Άμα δεις στην πίσω μεριά στη μεγάλη καρτέλλα, γράφει Αντώνιος και Ζάννες Αρμάος του Λορέντζου. Βάλε τώρα πως, στις πέντε στα Κελλιά είχε νυχτώσει. Ε, να παίζαν μέχρι τί ώρα, μήπως και θυμάμαι… Είχαν και δουλειές το πρωί, δεν αργούσαν όπως τώρα. Πίνανε ένα ρακάκι, άμα υπήρχε κι’ αυτό, τρώγανε κανένα στραγάλι κι΄αυτό ήταν…» Το σετάκι έχει ημερομηνία κτήσης 1930, έμεινε πάντα στην οικογένεια και όλα τα νούμερα είναι ανάγλυφα ξύλινα.

Για τους χαμένους αριθμούς έχει κοπεί κυλινδρικό κομμάτι ξύλου και ο αριθμός έχει γραφτεί με μελάνι. Ο λόγος που έχω βάλει όλες τις καρτέλλες στην ανάρτηση είναι, να μπορεί, όποιος πιθανόν θελήσει, να τις τυπώσει και να παίξει τόμπολα.
Για νούμερα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φασόλια γραμμένα στο χέρι. Βέβαια, δεν μπορώ να φανταστώ ποιά παρέα θα έπαιζε σήμερα τόμπολα χωρίς κίνητρο, έτσι, απλώς για την χαρά της παρέας…

Οι φωτογραφίες του παιγνιδιού, βρίσκονται στο πιο κάτω slide show.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Παρόμοιο υλικό σάς περιμένει εδώ.

ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ

Η πρόσφατη αρχαιολογική ανασκαφή στη σοφίτα τού Γκούφυ στο πατάρι έγινε για να κατεβάσω μια βαλίτσα με παλιά παιχνίδια. Νόμιζα ότι εκεί μέσα ήταν όλα μου τα παιχνίδια, αλλά τελικά η μητέρα μου είχε φυλάξει εκεί μόνο μια επιλογή, άγνωστο με ποια κριτήρια. (Πιθανόν ό,τι χώραγε!) Έτσι, αντί για μια σειρά άρθρων, αφιερωμένη σε διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια, θα περιοριστούμε μόνο σε ένα, όπου θα σας παρουσιάσω τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που βρήκα.

Ξεκινάμε με κάτι που δεν είναι παιχνίδι, αλλά σίγουρα θα ξυπνήσει πολλές αναμνήσεις στους παλαιοτέρους εξ ημών:

Μία σχεδόν πλήρης καρτέλα με μολύβια Eberhard Faber, από τη σειρά τών εφευρέσεων. Τέτοιες καρτέλες υπήρχαν αναρτημένες στα ψιλικατζίδικα, απ’ όπου ο μαγαζάτορας έβγαζε τα μολύβια ένα-ένα, για να τα πουλήσει. Κάποτε μου χάρισαν μία ολόκληρη καρτέλα, και είχα ενθουσιαστεί τόσο πολύ, που την είχα κρεμάσει σαν κάδρο και δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω τα μολύβια με τίποτε. Τελικά, κάποια φορά, που χρειαζόμουνα μολύβι, αναγκάστηκα να χρησιμοποιήσω ένα. Τα άλλα τρία, που λείπουν, δεν ξέρω τι έγιναν, αλλά και έτσι είμαι ευτυχής, γιατί δεν περίμενα να τα είχε κρατήσει η μητέρα μου.

Αν κοιτάξετε προσεκτικά, τα σχέδια στο πέμπτο μολύβι από πάνω είναι τυπωμένα ανάποδα!

Συνεχίζουμε με ένα κουτί από παιχνίδι, σε δεύτερη χρήση. Όλα τα σύγχρονα παιδιά, κάποια στιγμή αποκτούν ένα ή περισσότερα σετ με LEGO. Στον καιρό μου, όμως, δεν είχαμε LEGO, αλλά «παιχνίδια κατασκευών ΕΠΑ». Η ποιότητα ήταν η αναμενόμενη από LEGO-μαϊμού (θυμάμαι ότι τα κομμάτια, από το τελευταίο σετ που είχα, θέλαν δύναμη για να ξεκολλήσουν), αλλά το παιχνίδι ήταν το ίδιο απολαυστικό!

Τι έχει μέσα το κουτι, είπατε; Αυτό:

Ένα Monopoly τού 1967! Τον Ιανουάριο του 1968, μετά τις διακοπές τών Χριστουγέννων, μας έβαλαν να γράψουμε έκθεση με θέμα τι δώρα πήραμε στις γιορτές. Σχεδόν όλοι είχαμε πάρει Monopoly!

(Για κάποιο λόγο, ο τύπος στη φυλακή, κάτω αριστερά, μας θύμιζε το δόκτωρα Σμιθ, στο «χαμένοι στο διάστημα»!)

Τα χρήματα του παιχνιδιού. Το νόμισμα είναι η δραχμή, και τα ποσά είναι τα εκατονταπλάσια τών αντιστοίχων στην αμερικανική εκδοχή. (Π.χ., περνώντας από την αφετηρία παίρνεις 20.000 δραχμές αντί για 200 δολάρια.)

Οι τίτλοι ιδιοκτησίας από την καλή…

…και από την ανάποδη (υποθηκευμένες).

Εντολές και αποφάσεις («chance» και «community chest» στα Αγγλικά). Απουσιάζει η εικονογράφηση με το ανθρωπάκι-μασκώτ τού Monopoly.

Το παιχνίδι σε πλήρη διάταξη. Ξύλινα σπίτια (πράσινα) και ξενοδοχεία (ροζ), απλά πλαστικά πιόνια, αντί για τις περίπλοκες φιγούρες τού πρωτότυπου παιχνιδιού και απλά ζάρια ταβλιού.

(Σημείωσις συντάκτου: Η λέξη «Monopoly» προέρχεται από την ελληνική λέξη «μονοπώλιο». Μην ακούσω κανέναν να λέει «η Μονόπολη», γιατί θα τον βάλω να κλίνει εκατό φόρες στο τετράδιο τιμωριών «η Μονόπολη, τής Μονόπολης, πληθυντικός: οι Μονοπόλεις» σε όλες τις πτώσεις, συμπεριλαμβανομένης και της δοτικής!)

———

Το άλλο παιχνίδι, που παρουσιάζει ενδιαφέρον, είναι το Stratego:

Το παιχνίδι, για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι μία μάχη ανάμεσα σε δύο στρατούς, όπου κερδίζει όποιος αιχμαλωτίσει πρώτος τη σημαία τού άλλου. Κάθε παίκτης έχει σαράντα κομμάτια, που αντιπροσωπεύουν στρατιωτικούς όλων τών βαθμών, βόμβες, και τη σημαία. Οι παίκτες παρατάσσουν τα κομμάτια τους με όποιον τρόπο θεωρούν καλύτερο και, κινούμενοι εναλλάξ, προσπαθούν να βρουν πού είναι η σημαία του αντιπάλου και να την αιχμαλωτίσουν, προστατεύοντας, ταυτόχρονα, τη δική τους σημαία.

Η καρτέλα τού παιχνιδιού…

…και τα πιόνια, μέσα στο κουτί.

Ένα πρόβλημα, που είχαν τα πιόνια, ήταν ότι το πλαστικό, από το οποίο είναι φτιαγμένα, δεν είναι τελείως αδιαφανές, οπότε, αν είχες το φως από πίσω σου, ο αντίπαλος μπορούσε να διακρίνει πώς τα είχες παρατάξει! Στην αρχή, προσπαθούσαμε να τοποθετήσουμε την καρτέλα έτσι ώστε κανείς να μην έχει το φως πίσω του. Τελικά, κόλλησα κομματάκια από χαρτί βελουτέ στην πίσω μεριά από κάθε πιόνι, και λύθηκε το πρόβλημα οριστικά!

Το παιχνίδι σε πλήρη διάταξη.

Να και κάτι που βρήκα γραμμένο στην πίσω μεριά της καρτέλας. Από τότε με είχαν καταλάβει!

———

Θα τελειώσουμε με μια μικρή μνεία στα παιχνίδα που δεν βρήκα, για σας που σας αρέσει να σας θυμίζω τα παλιά, έστω και χωρίς εποπτικό υλικό.

Η μαχη. Παιχνίδι βασισμένο στην ομώνυμη σειρά. Κάθε παίκτης είχε ένα μικρό αριθμό από στρατιωτάκια, που τα κινούσε πάνω στην καρτέλα τού παιχνιδιού, προσπαθώντας να αιχμαλωτίσει τα στρατιωτάκια τού αντιπάλου. Αντί για για ζάρι είχε μια περιστρεφόμεη βελόνα, και υπήρχαν και κάρτες με διαταγές, κάτι σαν τις εντολές στο Monopoly, που επηρέαζαν την εξέλιξη του παιχνιδιού. Την πρώτη φορά που είδα κάποιους να παίζουν Stratego, το έπαιζαν πάνω στην καρτέλα από τη Μάχη!

Ο Γρηγόρης και ο Σταμάτης. Ένα παιχνίδι βασισμένο στους κανόνες οδικής κυκλοφορίας. Η καρτέλα είχε το χάρτη μιας πόλης, πάνω στον οποίον κινούνταν τα πιόνια, που είχαν το σχήμα αγωνιστικού αυτοκινήτου. Αριστερά ήταν η παλιά πόλη, γεμάτη με σήματα τής τροχαίας, ενώ δεξιά η νέα πόλη, με φανάρια. Τα φανάρια ήταν τρυπίτσες στην καρτέλα, από τις οποίες φαινόταν ένας πολύχρωμος δίσκος, που ήταν από κάτω. Κάθε φορά που έφερνες 1 ή 6, γύριζες το δίσκο, οπότε άλλαζαν τα χρώματα κάτω από τις τρυπίτσες, και τα φανάρια αναβοσβήναν πράσινα και κόκκινα!

Οδύσσεια. Ένα παιχνίδι τού τύπου «πήγαινε από το 1 στο 100», όπου τα διάφορα εμπόδια ήταν εμπνευσμένα από την Οδύσσεια.

Ένα παιχνίδι με θέμα τους κατασκόπους, του οποίου το όνομα δεν θυμάμαι. (Κατάσκοποι εν δράσει, ίσως;) Στην καρτέλα ήταν διάφορες πρεσβείες, στις οποίες έβαζες έναν έναν, με τυχαία σειρά, ένα διπλωματικό φάκελο. Ο κάθε παίκτης είχε από ένα κατάσκοπο, που κουνούσε με το ζάρι. Όποιος κατάσκοπος έφτανε πρώτος στην πρεσβεία, έπαιρνε το φάκελο. Κέρδιζε όποιος μάζευε τους περισσότερους φακέλους. Οι κατάσκοποι ήταν κάτι καθιστά ανθρωπάκια, που κρατάγαν ένα τεράστιο τουφέκι!

Το Cluedo (γνωστό ως Clue στην Αμερική), που το είχαν φέρει οι γονείς μου από το εξωτερικό και το έπαιζαν κυρίως εκείνοι. Ξέρετε ποιο λέω. Αυτό με τον Συνταγματάρη Μουστάρδα, που έκανε το φόνο στο σαλόνι με μολυβδοσωλήνα. Έγινε και ταινία, το 1985.

Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, είναι τα Bambino. Κάτι σαν τα LEGO, αλλά από εύκαμπτο πλαστικό, που σου έδιναν, έτσι, ακόμα περισσότερες δυνατότητες. Το αγαπημένο μου παιχνίδι και, ανεξήγητα, το μόνο που πέταξε η μητέρα μου πριν τελειώσω το γυμνάσιο. 😦

«ΠΑΡΤΑ ΟΛΑ»!

Θα το θυμάστε οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, σαν ένα από τα best seller της πρωτοχρονιάς, πριν από πολλά χρόνια! Είχε πολλά ονόματα. Σβούρα, Πάρτα όλα(πιο διαδεδομένο), τρουλουλού, κλπ. Στην ουσία ήταν μια σβούρα, από ξύλο ή πλαστικό αργότερα(όταν βιομηχανοποιήθηκε), η οποία έγραφε σε κάθε της επιφάνεια και από μια φράση, την οποία έπρεπε οι παίκτες να ακολουθήσουν. Πάρτα όλα, δώστα όλα(σας φέρνει κάτι σε Τσοβόλα;), βάλτε όλοι, πάρε τα μισά, βάλε τα μισά κλπ Εννοείται, ότι όλα αυτά που διακυβεύονταν ήταν χρήματα(δραχμούλες), ή ενίοτε πιο παιδικά, ανάλογα με την ηλικία των παικτών. Ήταν το απόλυτο Πρωτοχρονιάτικο παιχνίδι της Ελληνικής οικογένειας(συγγενών & φίλων), για τουλάχιστον μια δεκαετία! Κρίμα που δεν πιστέψαμε ότι κάποτε θα αναζητούσαμε την εικόνα του με νοσταλγία, ώστε να προνοήσουμε και να κρατήσουμε σαν ενθύμια 1-2 απ` αυτά.  Ξέρετε τι χρήσιμα και τι επίκαιρα είναι(και θα είναι), σε τούτη τη χώρα;

Στρατιωτάκια…

Κάποτε κάναμε πόλεμους για ανύπαρκτη αφορμή, σε ανύποπτο χρόνο, χάναμε, κερδίζαμε, καυγαδίζαμε, κι όλα αυτά στο πεδίο μαχών της γειτονιάς… Άλλοτε σε φυσικό περιβάλλον – στον τροπικό του γιασεμιού και της γαρδένιας – άλλοτε σε πιο …στούντιο εκδοχή, μέσα στα χαρακώματα των δωματίων, με ασπίδες τις ζάρες του χαλιού… Ήταν μια στιγμή από εκείνες τις μαγικές που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, καθώς μεγαλώσαμε και όλα εκείνα τα καμώματα πέρασαν στη μνήμη και από εκεί στη λήθη, ή ίσως και στη σκιά της… Δικές μας στιγμές – δικές μας νίκες – δικές μας ήττες. Τα στρατιωτάκια εκείνα, με το περίσσιο θάρρος και την υπακοή, πολέμησαν ακούραστα και αδιαμαρτύρητα για πολλά χρόνια. Μπαινόβγαιναν στα κουτιά τους και από εκεί στις κρυψώνες… Έγιναν αντικείμενα ανταλλαγής με τους συμπολεμιστές και τους εχθρούς… Δεκαετίες μετά, όλα όσα συμβόλιζαν για μας, με σημαία το ανέμελο παιγνίδι και το χαμόγελο, έδωσαν τη θέση τους στον ρεαλισμό της ύπαρξης μας, όντας μέλη ενεργά πια μιας αδυσώπητης κοινωνίας «στρατιωτών», με αλλιώτικους φυσικά ρυθμούς και προστάγματα, άλλους κανόνες και είδη «μαχών» σε κάθε επίπεδο. Κανείς μας δεν είχε φανταστεί, όταν γονατιστός αναπαρήγαγε τους ήχους ενός πολυβόλου ή μιας οβίδας, ότι κάποτε θα έρχονταν η στιγμή να ζήσει πιο άμεσα όλο αυτό το θόρυβο, αλλά ακόμη χειρότερα, κανείς μας δεν φαντάστηκε τότε ότι θα περνούσε από τις διαταγές στα άψυχα κομμάτια πλαστικού – στην δική τους θέση… Οι «μάχες» έμελε να αποκτήσουν άλλες διαστάσεις και καθημερινή επιβίωση να μοιάζει σαν έναν εφιάλτη «εκρηξεων», μέσα στον οποίο τα πάντα πρόθυμα στρατιωτάκια ήταν μια πολύ αχνή εικόνα…  Αφορμή για τούτες τις γραμμές, που ισορροπούν μεταξύ νοσταλγίας και αλληγορίας, στάθηκε η εμφάνιση μετά από χρόνια μπροστά στα μάτια μου, μιας σειράς υπέροχων τέτοιων ενθύμιων από τα παιδικά χρόνια και τις αγαπημένες συνήθειες, μέσα από το email ενός φίλου, ο οποίος αποφάσισε να διαθέσει ένα μέρος της συλλογής του εκείνων των …πολεμιστών. Για όλα αυτά βέβαια μπορείτε να ενημερωθείτε σε άλλα σημεία της σελίδας. Αυτό το κείμενο, δεν είχε σκοπό να διαφημίσει κάποια πώληση, αλλά αντίθετα να θυμίσει πως αλλάζουν τα σκηνικά στις παραστάσεις, με τέτοιο έξυπνο και γρήγορο τρόπο, που ξαφνικά ο «θεατής» γίνεται «ηθοποιός» δίχως να το καταλάβει….

ΥΓ

Πάντοτε είχα μια ιδιαίτερη προτίμηση στους Ινδιάνους και ειδικά στα σετ εκείνα που απεικόνιζαν παραστάσεις από την καθημερινότητα τους. Ελεύθερα πνεύματα, αδούλωτες ψυχές, περήφανοι λαοί. Με συνάρπαζε περισσότερο από όλους τους άλλους τύπους χαρακτήρων, που κυκλοφορούσαν τότε στα καταστήματα παιγνιδιών, αλλά συμβιβαζόμουνα με τους κανόνες του παιγνιδιού των φίλων, πολεμώντας με τους στρατιώτες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στις δικές μου, προσωπικές αναπαραστάσεις μαχών όμως, επέλεγα τους ινδιάνους…

Όλα τα παρόμοιου τύπου άρθρα, μπορείτε να τα βρίσκετε συγκεντρωμένα στην υπό – κατηγορία μας «GAMES PEOPLE PLAY«.