Καινούργιες ταινίες—μέρος τρίτο

Τρίτο και τελευταίο μέρος της αναφοράς στις ταινίες της περσινής χρονιάς, τουλάχιστον σε κάποιες από αυτές που μπόρεσα να δω στον λιγοστό, ημερήσιο ελεύθερο χρόνο που διαθέτω πλέον. Σε αυτό συνέβαλαν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αλλά και οι ιώσεις, που μου έδωσαν την ευκαιρία να δω αρκετές από αυτές τις ταινίες. Η αναφορά τους, το τονίζω για ακόμη μια φορά, γίνεται με προσωπικά κριτήρια, και δεν πρόκειται περί κάποιας λίστας αξιολόγησης. Τις είδα—τις κρίνω ως θεατής και τίποτα παραπάνω, μεταφέροντάς σας τις εντυπώσεις μου. Αυτά προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Τις έξι ταινίες που επέλεξα, για να κλείσει αυτή η δεκαεξάδα, τις είδα πιο πρόσφατα, οπότε και οι εικόνες, που μου μετέδωσαν, είναι πιο… φρέσκες, να τις πω έτσι. Ας τις δούμε πιο κάτω.

The Revenant
Έχετε ήδη ακούσει και διαβάσει πολλά για αυτή την ταινία. Κάποιοι από εσάς ίσως να την είδατε κιόλας, αφού προβάλλεται αυτές τις ημέρες και στη χώρα μας. Η «επιστροφή», λοιπόν ή, αν θέλετε, η αποπληρωμή ενός χρέους, αφού αυτό ουσιαστικά διαπραγματεύεται, είναι η ταινία, με την οποία ασχολούνται πολλοί τελευταία και ειδικά τα μέλη της ακαδημίας, προσφέροντάς της αρκετές υποψηφιότητες για Όσκαρ. Το αν τα αξίζει ή όχι είναι εντελώς υποκειμενικό. Το ίδιο ισχύει και για τον πρωταγωνιστή της Leonardo DiCaprio, που πηγαίνει στην βραδιά της απονομής προτεινόμενος για το βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου για έβδομη φορά στην καριέρα του. Μέχρι τώρα δεν το έχει κερδίσει. Ένας ηθοποιός που έχει δουλέψει πολύ, για να αποποιηθεί την αρχική εικόνα, που δημιούργησε παίζοντας σε ρηχές ταινίες, πλην όμως κερδοφόρες για κείνον και τα στούντιο. Ποιοτικός ηθοποιός δεν γίνεσαι από την μια μέρα στην άλλη. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος. Ο Di Caprio έχει βελτιωθεί πολύ, κι αυτό δεν μπορεί να του το αρνηθεί κανείς. Για να φτάσει στο πολυπόθητο, όμως, για κείνον αγαλματάκι της καλύτερης ερμηνείας, κρίνω πως πρέπει να προσπαθήσει κι άλλο. Δείχνει σε κάθε σχεδόν πλάνο μεγάλη διάθεση, πείσμα, θέληση. Το βλέπει κανείς στα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Ίσως να είναι και η καλύτερή του ως τώρα ερμηνεία. Όμως, ο ρόλος, που επέλεξε, δεν του δίνει την δυνατότητα πολλών διαλόγων, ώστε να δείξει ακόμη περισσότερα πράγματα, κι αυτό είναι σημαντικό για κάθε ηθοποιό. Μπορεί να κερδίσει, μπορεί και όχι. Για μένα δεν είναι ο καλύτερος μεταξύ των συνυποψήφιων, πάντως. Ο Alejandro González Iñárritu απ’ την άλλη, αποδεικνύει για ακόμη μια φορά, ότι είναι μέσα στους κορυφαίους σκηνοθέτες αυτή την στιγμή. Ο Ισπανός έχει κοφτερή οπτική σαν λεπίδι, την οποία μπολιάζει με αισθητική και λυρισμό. Με την τεράστια συμβολή του Emmanuel Lubezki, που έχει αγγίξει το τέλειο στην φωτογραφία και του σπουδαίου Ryuichi Sakamoto στην μουσική, κάνουν μια απίθανη δουλειά. Τα πλάνα στέλνουν το μάτι του θεατή σε πανέμορφες ψευδαισθήσεις. Το φιλμ, μέσα στην τραχύτητα του, καταφέρνει να βγάλει μέχρι και ποιητική διάθεση. Πολύ καλή ταινία, σκληρή μεν, αλλά προσεγμένη σε μεγάλο βαθμό. Ο καλύτερος Tom Hardy, που έχω δει ποτέ, υποδύεται τον διαταραγμένο ψυχικά τυχοδιώκτη, που σκοτώνει τον μονάκριβο γιο του ιχνηλάτη πρωταγωνιστή και αφήνει τον ίδιο μισοθαμμένο να αργοπεθαίνει, τραυματισμένο θανάσιμα από επίθεση αρκούδας. Η εικόνα της δολοφονίας του παιδιού μπροστά στα μάτια του, προσδίδουν ακόμη μεγαλύτερη τραγικότητα. Αν εστιάσει κανείς έστω και για μια μόνο σκηνή στο σαλεμένο βλέμμα του Hardy, στην γεμάτη μίσος ματιά του, στον τρόπο που μιλάει, αλλά και στον απίστευτο, ψυχρό κυνισμό του, θα καταλάβει πόσο σπουδαία ερμηνεία κάνει σε αυτή την ταινία καταδίωξης, εκδίκησης, εξιλέωσης και λύτρωσης. Υπάρχουν πλάνα στο φιλμ, που πραγματικά κόβουν την ανάσα, και στιγμές που η ένταση δεν αφήνει τον θεατή να πάρει το βλέμμα του απ’ την εικόνα, την ίδια στιγμή που οι νότες ηχούν, τονίζοντας το λευκό του χιονιού, κάνοντας τα βήματα πάνω του ακόμη πιο βαριά, αφήνοντας ίχνη συναισθημάτων παντού. Hardy (Β’ ανδρικού) – Iñárritu (σκηνοθεσία) – Lubezki (φωτογραφία), πιστεύω προσωπικά ότι αξίζουν και με το παραπάνω από ένα βραβείο ο καθένας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η μουσική του Sakamoto είναι υποδεέστερη. Απλά, συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις (γουέστερν), δύσκολα πέφτουν τόσα πολλά βραβεία πάνω σε μια παραγωγή, με ελάχιστες, φυσικά, εξαιρέσεις («Χορεύοντας με τους λύκους»). Να μην ξεχάσω και το μακιγιάζ, όπου πραγματικά έχει γίνει μοναδική δουλειά, αριστουργηματική! Το The Revenant είναι η πιο πλήρης από όλες τις απόψεις ταινία της περσινής χρονιάς και δικαίως έχει τόσες υποψηφιότητες, 12 τον αριθμό, παρακαλώ.

Black Mass
Αυτό το φιλμ κι αν αδικείται από τις φετινές υποψηφιότητες! Ακόμη δυσκολεύομαι να συνειδητοποιήσω, ότι δεν βρίσκεται μέσα σε καμία κατηγορία! Εντάξει, το ξέρουμε όλοι, ότι ο Johnny Depp ουδέποτε είχε καλές σχέσεις, τόσο με το star system, όσο και με την ακαδημία. Από εκεί, όμως, μέχρι το σημείο να αγνοείται μια τέτοια ταινία παντελώς, μας φέρνει στο σημείο να αμφιβάλλουμε για την εγκυρότητα του ίδιου του θεσμού, που εδώ λειτουργεί απαξιωτικά απέναντι σε κάτι ποιοτικό. Επίσης, οι ταινίες, που αφηγούνται τα έργα και ημέρες γκάνγκστερ και μαφιόζων, έχουν βραβευτεί πολλές φορές και ορισμένες μάλιστα ήταν και υπερβολικά κουραστικές, αναμασώντας ένα χιλιοειπωμένο θέμα. Στην «Ανίερη συμμαχία», βέβαια, δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα. Υπάρχει και ρεαλισμός, αφού αναφέρεται σε υπαρκτά πρόσωπα και γεγονότα, ενώ διαθέτει και πρωτοτυπία ως παραγωγή, με τον πρωταγωνιστή να έχει παραμορφωθεί οπτικά και να είναι εξαιρετικός. Συνεπώς, δεν μιλάμε για αυστηρότητα, αλλά για εμπάθεια. Ο Depp είναι 3–4 φορές καλύτερος από τον Di Caprio στον ρόλο του και απείρως πειστικότερος. Το φιλμ σκηνοθέτησε ο Scott Cooper, σχεδόν υποδειγματικά, θα χαρακτήριζα και θα σας εξηγήσω τον λόγο. Στις ταινίες, όπου το σενάριο έχει δώσει η ίδια η ζωή, οπότε και λειτουργούν κατά κάποιον τρόπο ως αναπαράσταση γεγονότων, είναι πολύ δύσκολο για έναν κινηματογραφιστή να μην εγκλωβιστεί στο ύφος ντοκιμαντέρ, με τις κουραστικές ,πολλές φορές, λεπτομέρειες που το συνοδεύουν. Κι όμως, ο Cooper του έδωσε σινέ αισθητική, δεν επέλεξε πλευρά, αφήνοντας έτσι ανεπηρέαστο τον θεατή, παρέθεσε στοιχεία με ρεαλισμό και είχε μια καθαρή ματιά, όπως λέμε, δυνατή. Η ταινία αναφέρεται στην πορεία του Ιρλανδικής καταγωγής κακοποιού της Βοστώνης, που ανέβηκε τα σκαλιά της εγκληματικής ιεραρχίας με γρήγορο ρυθμό, ενοχλώντας τους αντιπάλους του. Η κάθοδός του από τον αιματοβαμμένο αυτό θρόνο συντελέστηκε υπό την υπόκρουση των τύμπανων της προδοσίας, ως είθισται άλλωστε. Αν ο Depp άξιζε τουλάχιστον μια υποψηφιότητα έστω (για τα μάτια του κόσμου), ο Joel Edgerton στον ρόλο του διεφθαρμένου πράκτορα του FBI είναι άξιος «αντίπαλος» του Hardy (Revenant). Παρ’ όλα αυτά ούτε κι ο Edgerton πήρε υποψηφιότητα… Κρίμα, απλά. Η ταινία αξίζει. Έχει δύναμη και αλήθεια.

Mad Max – Fury Road
Ο George Miliotis ή George Miller, όπως τον αποκαλούν στο εξωτερικό, ο Ελληνο-Αυστραλός σκηνοθέτης, έκανε πάλι το θαύμα του. Ξανά προτεινόμενος για Όσκαρ καλύτερης ταινίας (συνολικά 10 υποψηφιότητες), κάτι που εν μέρει αποτελεί έκπληξη. Και, λέω εν μέρει, γιατί το φιλμ δεν είναι η σούπερ ταινία, που κάνει την διαφορά με την πρωτοτυπία της. Πατάει πάνω στα προηγούμενα φιλμ και συνεχίζει τον μύθο με μια πιο avant garde τεχνοτροπία και φιλοσοφία. Όπως και να ’ χει, αυτή θα είναι η μεγάλη αντίπαλος του Revenant. Οι δύο ταινίες θα κονταροχτυπηθούν στις σημαντικότερες κατηγορίες. Μένει να δούμε ποιος από τους δύο μονομάχους θα κερδίσει τις περισσότερες. Ο Tom Hardy πρωταγωνιστεί και εδώ, αλλά προσωπικά δεν μου αρέσει. Πολύ στιλιζαρισμένο, προβλεπόμενο και άνευρο παίξιμο. Η προσωπικότητά του εγκλωβίζεται μέσα σε κείνη την αποτρόπαια, φρικιαστική μάσκα, που φορώντας την για πάνω από την μισή διάρκεια της ταινίας, ίσως να τον επηρέασε. Αντίθετα, η Charlize Theron, που ενώνει τις δυνάμεις της με τον μοναχικό μαχητή των δρόμων για κοινό σκοπό, είναι πολύ καλή για να αγνοηθεί και αδίκως απουσιάζει από την λίστα των υποψηφίων της κατηγορίας της. Ίσως να πλήρωσε το τίμημα των πολλών υποψηφιοτήτων. Μου άρεσε πολύ ο Nicholas Hoult, που από αντίπαλος γίνεται σύμμαχος, με έναν δεύτερο ρόλο τον οποίο υπηρέτησε και υποστήριξε καταπληκτικά. Αν συνεχίσει να δουλεύει έτσι, ο νεαρός έχει μέλλον λαμπρό μπροστά του. Οι κατασκευές, όπως αναμένονταν άλλωστε, κλέβουν την παράσταση. Ο μελλοντικός αυτός εφιάλτης δεν θα ήταν ο ίδιος χωρίς τις καταπληκτικές αυτές μετατροπές στα οχήματα, αλλά και στα κτίρια. Μια ταινία λουσμένη στην αδρεναλίνη. Τρελός ρυθμός, δράση, αγωνία, φόβος, ένταση, όλα τα συναισθήματα ενός Mad Max είναι εδώ. Δεν ξέρω αν θα πάρει Όσκαρ ο Miller, αλλά έκανε μια ακόμη εξαιρετική ταινία, τουλάχιστον για τους λάτρεις της περιπέτειας και της επιστημονικής φαντασίας.

Ant Man
Ας αφήσουμε για λίγο τις υποψηφιότητες, για χάρη ενός ακόμη κεφαλαίου κόμικς. που ανοίγει η Marvel. Ο λόγος για το Ant Man. Ο άνθρωπος-μυρμήγκι, με τον Paul Rudd να συρρικνώνεται για τις ανάγκες του ρόλου, είναι πιστή στο τρίπτυχο αυτών των παραγωγών: δράση- χιούμορ-φαντασία. Τον Stan Lee εδώ πρόλαβα να τον εντοπίσω. Κάνει τον μπάρμαν για πέντε δευτερόλεπτα στην τελευταία σκηνή! Το κέφι και το χιούμορ της καθιστούν την ταινία του Peyton Reed άκρως διασκεδαστική. Ο Michael Douglas υποδύεται τον γέρο-επιστήμονα, που έχει εφεύρει την στολή συρρίκνωσης, και εξ αιτίας της οποίας η σύζυγός του χάθηκε μέσα στον στροβιλισμό των σωματιδίων της ύλης. Ο Corey Stoll (παίζει τον εισαγγελέα στο Black Mass), είναι ο κακός επιστήμονας, που επιβουλεύεται την εφεύρεση, για ίδιον όφελος. Μην περιμένετε κάτι πιο σοφιστικέ σε τέτοια φιλμ. Δεν βασίζονται στην φινέτσα τους. Ο θεατής πηγαίνει να τα δει για να διασκεδάσει και να ξεχαστεί. Κι αυτό το επιτυγχάνει το Ant Man στο απόλυτο. Έξυπνοι διάλογοι και φοβερές ατάκες. Ήταν μια από τις ταινίες, που ευχαριστήθηκα, και με εξέπληξε ευχάριστα, συγχρόνως.

The Martian
Ο Ridley Scott σαφώς πρωτοτύπησε με το Bladerunner, που ήταν μακράν η πιο ξεχωριστή του ταινία από όλες τις απόψεις και η οποία δημιούργησε ολόκληρο ρεύμα ανανεωτικό, μάλιστα, των ταινιών επιστημονικής φαντασίας. Κανείς δεν αμφιβάλλει για τις σκηνοθετικές του ικανότητες. Από το μακρινό ’82 μέχρι τις μέρες μας, διάνυσε μια διόλου ευκαταφρόνητη πορεία, με πολλές επιτυχίες και καλές ταινίες. Δεν περιορίστηκε σε κάποιο συγκεκριμένο είδος, κι αυτό είναι στα υπέρ του. Εδώ, όμως, έρχεται να καταπιαστεί με ένα θέμα, που η βιομηχανία του θεάματος απέχει ελάχιστα από το να χαρακτηριστεί κουραστική, εμμένοντας ανεξήγητα σε αυτό και επιστρέφοντας κάθε δύο χρόνια με μια μεγάλη παραγωγή. Πρόσφατο παράδειγμα το “Gravity” του ’14 (σκηνοθεσίας Αλφόνσο Κουαρόν). Ένας αστροναύτης χάνεται στο διάστημα είτε μένει αποκλεισμένος σε έναν πλανήτη και… Ο πρώτος διδάξας αυτού του τύπου ψυχολογικών αδιεξόδων και διαστημικών διλημμάτων Andrei Tarkovsky, ναι, είχε κάνει την διαφορά το ’72 με το εμπνευσμένο “Solaris” (που κακώς γυρίστηκε ξανά το 2002, γιατί απλούστατα δεν πρόσθεσε τίποτα, ούτε καν φρεσκάρισε την αρχική ιδέα). Μέσα στις τέσσερις δεκαετίες, που ακολούθησαν από την πρώτη προβολή του “Solaris”, το Χόλλυγουντ βάλθηκε να εξαντλήσει τις εκδοχές αυτού του σεναρίου, μαζί και τις αντοχές, ενδεχομένως, των θεατών. Δεν θέλω να πω με όλα αυτά ότι η «Διάσωση» (The Martian) είναι μια κακή ταινία και βαρετή. Απλά δεν πρωτοτυπεί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των συντελεστών της. Αλλάζει το σενάριο, βάζει επιπλέον δυσκολίες στον πρωταγωνιστή, ερωτήματα, υπαρξιακά και μη, «μαζεύει» κάπως πιο επιστημονικά τα κενά, αλλά μέχρι εκεί. Τίποτα παραπάνω. Ίσως ορισμένοι από εσάς ,που διαβάζετε τούτες τις γραμμές, να βρίσκετε συναρπαστικό αυτό το ενδεχόμενο, του εγκλωβισμού ενός αστροναύτη σε έναν μακρινό πλανήτη και των προσπαθειών, που καταβάλλονται, προκειμένου να επιστρέψει στη γη. Μέχρι πριν 10–12 χρόνια κι εγώ συναρπαστικό το έβλεπα. Τώρα πια θεωρώ ότι έχει στερέψει εντελώς σαν απευκταία πιθανότητα-προοπτική. Ωστόσο, ο Matt Damon είναι καλός στον βασικό ρόλο (σάμπως υπάρχουν και πολλοί δευτερεύοντες…), όπως καλός ήταν και ο Clooney ή η Bullock και πάει λέγοντας. Όμως, 7 υποψηφιότητες, τη στιγμή που εξαιρετικές ταινίες αγνοήθηκαν εντελώς; Θα το χαρακτήριζα ως πολύ μέτριο φιλμ.

Bridge of Spies
Από το 2004 (Polar Express) μέχρι σήμερα, ο Tom Hanks έχει επιδείξει μια αξιοθαύμαστη συνέπεια με τις ετήσιες, καλές του παρουσίες, κυρίως σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ελάχιστοι συνάδελφοί του έχουν παρόμοια ποιοτικά κριτήρια και τόσο σωστή κρίση, ώστε να αποφεύγουν τις παγίδες της μετριότητας ή της επανάληψης. Ίσως, το μόνο που μπορεί να του καταλογίσει κανείς, είναι η συμμετοχή του στις μεταφορές των βιβλίων του Dan Brown στον κινηματογράφο (Da Vinci code – Illuminati – Inferno). Πέρσι ήταν συγκινητικός στον ρόλο του Walt Disney, στο “Shaving Mr. Banks”, ενώ έβγαλε και δυναμισμό στο “Captain Phillips”. Δύο πολύ καλά φιλμ, που δεν του έδωσαν ακόμη ένα αγαλματάκι. Βέβαια, δεν πρέπει να παραπονιέται, θα σκεφτείτε, έχει βραβευτεί και μάλιστα εις διπλούν. Εδώ, όμως, τίθεται κι ένα ερώτημα: Επειδή ένας ηθοποιός έχει κερδίσει δύο Όσκαρ, θα πρέπει να αποκλειστεί για μια ή και παραπάνω δεκαετία από τις υποψηφιότητες; Στην «Γέφυρα των κατασκόπων» είναι εξαιρετικός. Δύσκολος ρόλος, που απαιτεί προσωπικότητα και εμπειρία. Ο Hanks διαθέτει και τα δύο, κάτι που πιστοποιεί με το χαρακτηριστικό, πλέον, παίξιμό του. Είναι ο δικηγόρος, που αναλαμβάνει διπλό ρόλο. Αφ’ ενός να υπερασπιστεί έναν Αμερικανό πιλότο, που πέφτει στα χέρια των Σοβιετικών και κατηγορείται ως κατάσκοπος και αφ’ ετέρου χρέη μεσολαβητή, ώστε να ολοκληρωθεί η ανταλλαγή αιχμαλώτων. Καταλαβαίνετε ότι το φιλμ αναπλάθει ένα ψυχροπολεμικό κλίμα και παραπέμπει σε άλλες εποχές (διόλου απίθανο να επιστρέψουν, αν δεν έχει συμβεί ήδη…). Οι δυσκολίες, που θα αντιμετωπίσει ο πρωταγωνιστής, είναι πολλών ειδών. Ηθικά διλήμματα, αλλά και δολοπλοκίες. Είναι μια πολύ προσεγμένη παραγωγή, και πώς θα μπορούσε να μην είναι; Αποτελεί τμήμα της επιστροφής πίσω από τις κάμερες ενός πραγματικού θρύλου και αγαπημένου παιδιού της ακαδημίας, του Steven Spielberg. Πήρε έξι υποψηφιότητες (όχι όμως και σκηνοθεσίας), θεωρώ δικαίως. Ο Spielberg, όμως, έχω την αίσθηση ότι δεν πήγε για ακόμη μια βράβευση, δεν το επιδίωξε. Όχι με αυτή την ταινία, πάντως. Μπορώ να πω, ότι την στιγμή που θα αποφασίσει να πάρει ακόμη ένα Όσκαρ σκηνοθεσίας, θα το καταλάβουμε όλοι από το φιλμ, που θα επιλέξει. Ίσως να συμβεί μέσα στο ’16. Με το “Bridge of Spies” θέλησε να φωνάξει ένα «παρών» και να κάνει «ζέσταμα».

—–
Από τις υπόλοιπες υποψηφιότητες, ξεχωρίζουν τρεις. Συμπτωματικά, πρόκειται για ταινίες που δεν έχω δει ακόμη, γι’ αυτό και δεν τις συμπεριέλαβα στην αναφορά αυτή. Το «Κορίτσι από την Δανία» (προβάλλεται ήδη και στις ελληνικές αίθουσες) και, το “Creed”, όπου έχουμε τον Σταλόνε να προβάρει (αυτό λένε τα κουτσομπολιά) το Όσκαρ Β’ ανδρικού ρόλου, όχι ως πυγμάχος αυτή τη φορά, αλλά ως προπονητής. Ήθελα να δω και το “Brooklyn”, που είναι μάλιστα προτεινόμενο για Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Έχω ακούσει πολλά για την ερμηνεία της Saoirse Ronan (έχει κι αυτή υποψηφιότητα για Α’ γυναικείο ρόλο), αλλά δεν πρόλαβα μέχρι τη στιγμή, που συντάσσεται αυτό το κείμενο. Ραντεβού με τον κόσμο της έβδομης τέχνης ξανά, την επομένη της απονομής των φετινών βραβείων, για επιπλέον σχολιασμό.

Για το Comics Trades 2015–2016

Γιώργος Σ. Κοσκινάς

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο .