«Be There» Animation Festival Corfu 2013 – Αποκλειστική συνέντευξη του Tomek στο Comics Trades

Ο ήλιος συνέχισε να παίζει το κρυφτούλι του με τα σύννεφα και τις ψιχάλες, όχι όμως και ο Tomek, ο οποίος ήταν συνεπέστατος και στο επόμενο ραντεβού μας, πάντα χαμογελαστός και πρόθυμος να μιλήσει για την περιπέτειά του στον χώρο των εικονογραφήσεων και του animation.

CT – Ας μιλήσουμε για παιδικό καθαρά κόμικς. Καλύπτονται οι ανάγκες αυτών των ηλικιών, στην Ελληνική αγορά;

Τ – Όχι. Δεν υπάρχουν προτάσεις και περιοδικά που να απευθύνονται στα παιδιά, παρά μόνον οι εκδόσεις του Ντίσνεϋ. Ελληνικές δημιουργίες δεν έχουμε. Προσωπικά μου αρέσει πολύ αυτή η παιδική γραμμή και η αθωότητά της και αυτό είναι που θέλω να κάνω. Να δημιουργήσω χαρακτήρες και ήρωες καθαρά για τα παιδικά μάτια. Θέλουμε κάτι για να κρατηθούν τα παιδιά στον χώρο. Δεν μπορούν να μπουν κατευθείαν στις γραμμές τις πιο ώριμες, τις πιο δύσκολες. Επίσης, βλέπουμε το φαινόμενο να τυπώνονται σειρές με καθαρά space σενάρια, τα οποία είναι ουσιαστικά μια ανακύκλωση ιδεών και δεν έχουν να προσφέρουν τόσο πολλά, ειδικές στις μικρές ηλικίες. Άλλωστε είναι και μακριά από τον κόσμο που ζουν γύρω τους. Βλέποντας σκίτσα με ουρανοξύστες για παράδειγμα, δεν μπορεί το παιδί που μεγαλώνει στην χώρα μας να ταυτιστεί, να βρει κοινά σημεία με αυτά που είναι στην πόλη του. Με αυτά που έχει μάθει να αντικρίζει. Του φαίνονται μακρινά και ξένα. Δεν βρίσκει μέσα τους πρότυπα. Έπειτα είναι σαν να προσπαθείς να τους πάρεις την ηλικία τους, τα παιδικά τους χρόνια και να τους ενηλικιώσεις πιο γρήγορα. Χρόνια το έλεγα και προσπαθώ να κάνω αυτό ακριβώς το πράγμα. Μια σειρά όπως το «Κουλούρι» για παράδειγμα, η οποία να φέρει κοντά τα παιδιά σε αυτή την αισθητική, πιο κοντά στον κόσμο τους. Κάποια στιγμή να μπορούν να πουν «α, έχω 10-15-20 τεύχη Κουλούρι», έναν αριθμό που να μαρτυράει μια συνέχεια και να είναι και Ελληνική καθαρά δουλειά. Πιστεύω ότι κι άλλοι Έλληνες δημιουργοί να προσανατολιστούν σε αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχει και η Comicdom φυσικά, όπως και ορισμένοι άλλοι Έλληνες δημιουργοί, αλλά οι φωνές πρέπει να πυκνώσουν.

CT – Σου αρέσει να δουλεύεις με τα παιδιά, έτσι;

Τ – Ναι. Ειδικά με αυτά του γυμνασίου. Μια ηλικία που μπορεί να απορροφήσει πράγματα, να δεχτεί επιρροές και να βρει νέα ενδιαφέροντα. Να ανακαλύψει τα ταλέντα της και ίσως τι θα ήθελε να κάνει αργότερα. Στο δημοτικό είναι διαφορετικά, γιατί υπάρχει μια γενικότερη διάθεση για όλα, παιγνίδι περισσότερο, κι όχι να καθίσουν σε μια αίθουσα, που τους φέρνει στο νου και το σχολείο και να μάθουν σκίτσο. Τα παιδιά στις ηλικίες των 13-15 είναι σαν σφουγγάρια. Ρουφάνε γνώση. Θέλουν να μάθουν πράγματα, να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν. Κι εκεί είναι που πρέπει να τους έχεις δώσει κάτι, το οποίο πλέον να τους είναι οικείο, αναγνωρίσιμο. Και να ξέρουν ότι τυπώνεται εδώ, στην Ελλάδα. Είναι ωραίο να βλέπω παιδιά στο εργαστήρι, που αναγνωρίζουν την γραμμή των σκίτσων που έχω κάνει, λέγοντας μου ότι τα έχουν ήδη διαβάσει ή να με ρωτούν πώς να κάνουν αυτόν ή το άλλο χαρακτήρα. Ξέρεις, τους λέω πολλές φορές τα ίδια που μου είπαν και οι δικοί μου δάσκαλοι. Εκείνοι στους οποίους οφείλω τα πάντα. Τους δείχνω τα ίδια σκίτσα, όπως μου τα έδειξαν εκείνοι. Είναι σαν αλυσίδα, τελικά και θα χαρώ να δω τα δικά μου σκίτσα να περάσουν σε κάποιες άλλες γενιές, μέσα από 1-2 μαθητές μου που θα θελήσουν να συνεχίσουν. Είναι η μεγαλύτερη αμοιβή. Να ξέρεις ότι έχεις προσφέρει κάτι κι εσύ σε όλη αυτή την υπόθεση. Να έχεις επηρεάσει και βοηθήσει κάποιους νεότερους, στον δικό τους δρόμο.

CT – Μιλώντας για το «Κουλούρι», τι άλλο καινούργιο ετοιμάζεις αυτό το διάστημα και ποιο είναι το επόμενο πλάνο – βήμα σου;

Τ – Κοίτα, θέλω να κάνω για 2-3 χρόνια και παραπάνω ακόμη, το «Κουλούρι», να συνεχίσει να κάνει όσο πιο πολλά τεύχη γίνεται και να καθιερωθεί. Να το μάθουν σαν μια σταθερή προσπάθεια, με διάρκεια στον χρόνο, κι όχι σαν κάτι που κράτησε λίγο. Έπειτα, σχεδιάζω κάτι στο ίδιο μήκος κύματος, παιδικό πάλι, λιγάκι διαφορετικό όμως. Πάντα σαν περιοδικό. Έχω κάνει ήδη την εισαγωγή και το πρώτο επεισόδιο. Θα έχει να κάνει με τα Αρχαιοελληνικά χρόνια, τους μύθους, τους θεούς, τους ήρωες. Δεν θα είναι όμως σαν μια αφήγηση επακριβώς της ιστορίας. Θα είναι μεταφορά, με δικά της στοιχεία μέσα, μια άλλη οπτική και όχι αυτά που είδαμε και βλέπουμε να γίνονται πάνω σε αυτό το θέμα. Δεν χρειάζεται να είσαι λεπτομερής και να λες επί λέξει ότι αναφέρουν τα βιβλία. Είναι κόμικς. Χρειάζεται να αφεθείς ελεύθερος και να βγάλεις νέα πράγματα, χιούμορ και γενικά να έρθεις κοντά στην γενιά αυτή, με μια άλλη αισθητική. Σαν διασκευή. Αν δεις και παλιότερα που έγιναν φιλμ ή ταινίες κινουμένων σχεδίων ή περιοδικά με τέτοιο θέμα, ήταν σαν να ακολουθούσαν τα αρχαία κείμενα κατά παράγραφο. Σαν να ήταν μάθημα. Αν τον πάρεις τον Αριστοφάνη κατά γράμμα, ας πούμε και κάνεις μια δουλειά κόμικς πάνω σε αυτόν, δεν προσθέτεις κάτι καινούργιο. Δες τον Αστερίξ για παράδειγμα. Εκεί είναι πιο ελεύθερη η μεταφορά, με σαρκασμό, με πολλή δουλειά στους χαρακτήρες, με χιούμορ και διάθεση για ανατροπή, ακομπλεξάριστα. Δεν αφηγείται την ιστορία της Γαλλίας, αλλά σατιρίζει συγχρόνως. Στο δικό μου αυτό πλάνο, δεν θα υπάρχει μόνον αναφορά στην Αρχαία Ελλάδα βέβαια, αλλά μια ματιά γενικότερη και συνολική στην χώρα. Δεν θα εστιάζει μόνον σε ένα χρονικό σημείο, αλλά θα την ακολουθεί στο πέρασμα του χρόνου.

CT – Με το animation, υπάρχει κάτι νέο που σκέφτεσαι αυτό το διάστημα; Ίσως κάτι από όσα κάνεις ήδη σαν εικονογράφηση ή από εκείνα που έχεις κατά νου.

Τ – Με το animation, όχι. Δεν σκέφτομαι κάτι καινούργιο. Πιστεύω ότι έχω αρχίσει να κατασταλάζω και να αποφασίζω με τι θα ήθελα να καταπιαστώ στην συνέχεια. Η εικονογράφηση και τα κόμικς είναι αυτό που με γεμίζει. Με αυτό θα ήθελα να δουλέψω πλέον.

CT – Στο “Be There”, όμως, δηλώνεις παρών και μάλιστα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά!

Τ – Ναι, φυσικά! Είναι μια ευκαιρία να κεντρίσω την περιέργεια και το ενδιαφέρον των παιδιών, με τρεις ιδιότητες. Τόσο σαν γραφίστας, όσο και σαν σκιτσογράφος ή cartoon creator. Τα συνδυάζει και τα τρία το φεστιβάλ, και αυτή είναι μια πολύ ωραία ευκαιρία για μένα. Μέσα από αυτά τα workshop, ίσως κάποια από τα παιδιά ενδιαφερθούν να μάθουν περισσότερα στην συνέχεια. Κι αυτό θα είναι ένα μεγάλο κέρδος γι’ αυτό που κάνουμε και αγαπάμε. Θα κερδίσει ο χώρος.

CT – Από την εποχή των κόμικς περιπτέρου, με την μορφή τους των ’70s, περάσαμε σε αυτήν πιο ενήλικων περιοδικών, με πιο σοφιστικέ σκίτσο, όπως η Βαβέλ. Όμως όταν σταμάτησε να εκδίδεται, κάτι σταμάτησε μαζί της.

Τ – Υπήρξε μια «τρύπα», από το 1990 – 2000 στις Ελληνικές εκδόσεις, πράγματι. Μια δεκαετία όπου σταμάτησε να παράγει κόμικς. Σταμάτησε να βγάζει δουλειές και Ελλήνων και ξένων δημιουργών. Είχαμε τον Αρκά, αλλά από εκεί και έπειτα μόνον με τα fanzines και κάποιες αυτοεκδόσεις κινήθηκε ο χώρος, κάτι που δεν ήταν αρκετό. Μείναμε πίσω. Το «9» κάπως πέρασε προς τα έξω μια άλλη πρόταση, πιο ώριμη. Η Βαβέλ επηρέασε πολλούς και έκανε σχολή, πάντως, εκεί στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Παρατηρείς τους φίλους των κόμικς και βλέπεις ότι ακόμη και σήμερα έχουν κρατήσει στοιχεία εκείνων των επιρροών.

CT – Διαβάζεις κόμικς; Κι αν ναι, ποιο είναι το κίνητρο για να αγοράσεις κάποιο;

Τ – Ναι. Αλλά μπορώ να σου ότι υπάρχουν φορές που τα διαβάζω ετεροχρονισμένα. Δεν τα αγοράζω μόλις κυκλοφορούν, αλλά έπειτα από κάποιο διάστημα, τυχαία εντελώς και όχι πάντα έχοντας πρώτα διαβάσει κάποια κριτική που να τα εκθειάζουν. Επειδή είμαι και οπτικός τύπος, παίζει σίγουρα μεγάλο ρόλο στην απόφασή μου η μακέτα του εξωφύλλου και μια πρόχειρη ματιά στις εσωτερικές εικονογραφήσεις. Έτσι, μπορεί να διαβάσω κάτι μετά από 10-15 χρόνια και να πω αυτό είναι σούπερ! Φοβερό σχέδιο! Δεν έχει σημασία αν δεν το διάβασα όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά. Ξέρεις, διαβάζω κόμικς από διαφορετικές σχολές, αλλά όλα τους πιο κοντά στο cartoon. Στο παιδικό. Όπως και manga, που και εκεί μπορεί κανείς να βρει πολύ όμορφες δημιουργίες. Μετά είναι και το άλλο. Το πρόβλημα του χώρου. Είμαι σε μια οριακή φάση με την χωρητικότητα των ραφιών μου, οπότε πλέον επιλέγω αυστηρά και καθαρά ότι με ικανοποιεί και όχι για να αποκτήσω κάποια τεύχη. Πέρασα λίγο πιο μικρός από την περίπτωση του συλλέκτη, αλλά δεν συνέχισα.

CT – Αγαπημένος ήρωας, αυτός που ενδεχομένως να σε επηρέασε μετέπειτα;

Τ – Υπήρχε ένα κόμικς που διάβαζα στην Πολωνία μικρός, πριν έρθω στην Ελλάδα. Ήταν τρεις  χαρακτήρες, σαν πρόσκοποι, για πρωταγωνιστές και ακόμη τυπώνεται μέχρι σήμερα. Μεγάλη επιτυχία στο κοινό, για γενιές αναγνωστών. Κι ακόμη ένα, πάλι από τα χρόνια μου στην Πολωνία, που θα μπορούσες να το πεις και πιο φευγάτο, πάλι παιδικό όμως, αλλά με σενάριο εξαιρετικό, πρωτοποριακό. Εδώ όταν ήρθα, διάβασα πολλά και διαφορετικά. Μου άρεσε πολύ η Βαβούρα. Μετά έμαθα ότι όλες οι ιστορίες και οι χαρακτήρες, που φιλοξενούσε το περιοδικό, ήταν καθαρά δουλειές Άγγλων καλλιτεχνών. Μπορώ να σου πω ότι δεν διάβαζα Τιραμόλα, Σεραφίνο ή Ποπάυ. Δεν μπορώ να πω ότι μου άρεσαν τόσο ώστε να κολλήσω μαζί τους. Και φυσικά όταν κυκλοφόρησε το MAD, είπα αυτό είναι για μένα! Ισοπεδωτικό χιούμορ, χωρίς κόμπλεξ και ωραία σκίτσα. Ήταν εκείνο που με κέρδισε αμέσως.

Όταν έχεις απέναντί σου έναν τόσο ευδιάθετο και ομιλητικό Tomek, η συζήτηση μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο από ότι έχει αρχικά προβλεφθεί. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως εδώ βρίσκεται για να μάθει στα νέα παιδιά την τέχνη του animation και του σκίτσου και πρέπει να παρευρεθεί σε πολλές ακόμη εκδηλώσεις και εργαστήρια. Γι’ αυτό τον ευχαριστήσαμε για όλα όσα μας είπε και τον αφήσαμε να πάει να ξεκουραστεί, για την συνέχεια της παρουσίας του στο φεστιβάλ. Θα βρεθούμε κι άλλες φορές, εκτός διοργάνωσης και χωρίς δημοσιογραφικά κασετόφωνα, και αυτά δεν θα καταγραφούν! 🙂

 Για το Comics Trades 2012 – 2013

Γιώργος Σ. Κοσκινάς

Το Comics Trades θα καλύψει κάθε εκδήλωση του φετινού φεστιβάλ και θα σας μεταφέρει τον παλμό του σε καθημερινή βάση. Μείνετε συντονισμένοι στην συχνότητα που αγαπάει και το animation! Αν δεν μπορείτε να δηλώσετε «παρών» στο φετινό “Be There”, κάντε το εδώ, στο Comics Trades!

Η ενημέρωσή σας για το φετινό φεστιβάλ βρίσκεται εδώ.

Τα δύο προηγούμενα φεστιβάλ θα τα βρείτε πιο κάτω, ανά χρονιά.

2011

2012

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο.