ΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΚΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΝΤΑΝ ΣΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ COMIC BOOKS

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1980, βλέπαμε σε πολλά αμερικανικά comics τις κλασσικές τώρα πια διαφημίσεις, που με αντάλλαγμα λίγων δολαρίων προσέφεραν ένα ολόκληρο κιβώτιο με περισσότερα από 100 (συνήθως) στρατιωτάκια και ένα σωρό αξεσουάρ όπως άρματα, κανόνια, τζιπ, πλοία και αεροπλάνα.

Τα σετ αυτά τα πουλούσαν διάφορες εταιρείες, συχνά από ανώνυμες ταχυδρομικές θυρίδες, που χρησιμοποιούσαν όμως τις ίδιες εικόνες για τις διαφημίσεις τους.

Μερικές από αυτές τις διαφημίσεις (όπως π.χ. ή διαφήμιση των Ρωμαίων ή του πολέμου της ανεξαρτησίας) έγιναν από γνωστούς καλλιτέχνες κόμικς, όπως ο Russ Heath της DC.

Η προσφορά έμοιαζε φανταστική για τα μάτια ενός παιδιού, και μας έκανε να νοιώθουμε αδικημένοι εμείς (όσοι δεν κατοικούσαμε στις ΗΠΑ) που δεν μπορούσαμε να χαρούμε την δική μας έκδοση του αμερικανικού ονείρου.

Η θεματολογία ήταν τεράστια. Ρωμαίοι, Βίκινγκς, Αμερικανοί και Εγγλέζοι του πολέμου της ανεξαρτησίας, καουμπόηδες και Ινδιάνοι, Βόρειοι και Νότιοι, ιππότες, πειρατές και, φυσικά, σύγχρονοι Αμερικανοί στρατιώτες (GIs). Συνήθως το σετ περιελάμβανε «Flats» δηλαδή 2 διαστάσεων στρατιωτάκια και τα αξεσουάρ ήταν σε διαφορετική κλίμακα. Τα στρατιωτάκια ήταν φτιαγμένα από σκληρό αλλά λεπτό πλαστικό, πράγμα που οδηγούσε και σε μεγάλη απογοήτευση όσων παιδιών τα παραλάμβαναν. Τα τελευταία μόνο χρόνια οι νεότερες εκδόσεις ήταν από πλαστικό σε 3 διαστάσεις, όπως τα μικρά στρατιωτάκια της AIRFIX.

Ας αφήσουμε όμως τις εικόνες να μιλήσουν από μόνες τους.

«Μικροί Πόλεμοι»… – Μέρος Δεύτερο

Όπως γράψαμε στο προηγούμενο άρθρο στα τέλη της δεκαετίας του 1960 δειλά-δειλά άρχισαν να εμφανίζονται στα μαγαζιά τα πρώτα στρατιωτάκια της εταιρείας AIRFIX. Τα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούσαν από όλα τα στρατιωτάκια που κυκλοφορούσαν μέχρι τότε ήταν η φθηνή τιμή, το μέγεθος τους, ο τρόπος πώλησης και η δυνατότητα να συνδυαστούν με συναρμολογούμενα οχήματα όλων των ειδών στην ίδια κλίμακα.

Τα στρατιωτάκια της AIRFIX κυκλοφορούσαν σε κουτιά των 48 (συνήθως) τεμαχίων όταν αφορούσαν πεζούς και 36 περίπου τεμαχίων όταν αφορούσαν ιππικό. Κάθε κουτί είχε μία διμοιρία στρατιωτών με όλα τα είδη όπλων που θα μπορούσε να έχει μία μονάδα πεζικού (ή ιππικού αντίστοιχα) και 1 ή 2 αξιωματικούς. Τα στρατιωτάκια ήταν μονόχρωμα σε χρώμα που έμοιαζε με το χρώμα της πραγματικής τους στολής. Το μέγεθος τους ήταν από 20 έως 25 mm σε κλίμακα δηλαδή που ήταν ανάμεσα σε 1/87 και 1/76. Στα κουτιά έγραφε ότι η κλίμακα ήταν ΗΟ/ΟΟ (η κλίμακα των τραίνων της Marklin). Η τιμή τους επέτρεπε την αγορά ενός κουτιού με τα ίδια χρήματα με τα οποία θα αγόραζε κάποιος μόνο 2 στρατιωτάκια καλύτερης ποιότητας οποιασδήποτε από τις άλλες εταιρείες. Αυτό ήταν ένα πλεονέκτημα για όσους από εμάς θέλαμε να παίξουμε με μεγάλες ομάδες στρατιωτών αυτά που βλέπαμε στις πολεμικές ταινίες της εποχής.

Το άλλο πλεονέκτημα ήταν ότι έδινε την δυνατότητα να συνδυαστούν τα στρατιωτάκια της τόσο με τα τραίνα όσο κυρίως με τα συναρμολογούμενα μοντέλα αεροπλάνων, τανκς και άλλων στρατιωτικών οχημάτων που ήταν σε κλίμακα 1/72.

Μάλιστα η AIRFIX παρήγαγε και έτοιμα στρατιωτικά οχήματα από μαλακό πλαστικό στην ίδια κλίμακα για όσους δεν ήθελαν να ασχοληθούν με τον μοντελισμό. Παρήγαγε επίσης μία σειρά από κάστρα διαφόρων εποχών όπως Ρωμαϊκό οχυρό, μεσαιωνικό κάστρο, οχυρό αμερικανικού ιππικού της άγριας δύσης, την φάρμα του Βατερλώ, μέχρι γερμανικά οχυρά του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και γέφυρες εκστρατείας.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980 η AIRFIX άρχισε να παράγει νέους τίτλους με πολύ καλύτερη ποιότητα. Τα καλύτερα ήταν 2 υπέροχα κουτιά σε κλίμακα 1/72. Οι Γερμανοί του Africa Korp, και οι Εγγλέζοι της 8^ης στρατιάς. Ήδη εκείνη την εποχή η Airfix είχε πάψει να είναι μόνη στην μικρή κλίμακα. Δεκάδες εταιρείες είχαν κατακλύσει την αγορά. Ανάμεσα τους ξεχώριζαν η αγγλική Matchbox και οι ιταλικές ATLANTIC, ESCI, ITALERI. Την ίδια εποχή η AIRFIX ξεκίνησε και την παραγωγή κουτιών με στρατιωτάκια σε μεγαλύτερη κλίμακα (1/32)

Αργότερα στην δεκαετία του 1990 υπήρξαν διάφορες επιχειρηματικές ανακατατάξεις στον χώρο (συγχωνεύσεις και εξαγορές με εταιρείες όπως η HELLER, η MATCHBOX και η REVELL), αλλά τα προϊόντα της AIRFIX ήταν πάντα διαθέσιμα στην αγορά έστω και με άλλα brand names. Σήμερα τα στρατιωτάκια σε κλίμακα περίπου 1/72 διανύουν μία νέα περίοδο ακμής, η AIRFIX συνεχίζει να παράγει προϊόντα και δεκάδες άλλες εταιρείες όπως η ρωσική ZVEZDA η αμερικανική HAT και η κινέζικη  CEASAR έχουν εμφανισθεί στον χώρο με παραγωγή προϊόντων εκπληκτικής ποιότητας και σε τεράστια γκάμα που καλύπτει εποχές (π.χ. αποικιακούς πολέμους) που ονειρευόμασταν να αναπαραστήσουμε όταν βλέπαμε ταινίες όπως «55 ημέρες στο Πεκίνο», «Χαρτούμ», «Κρόμγουελ» κοκ.

Εάν κάποιος ενδιαφέρεται για περισσότερες πληροφορίες, κριτικές και φωτογραφίες όλων των στρατιωτών σε κλίμακα 1/72 (έως ΗΟ/ΟΟ), όχι μόνο όσων παράγονται σήμερα, αλλά και όσων παρήχθησαν και σε παλιότερες εποχές μπορεί να επισκεφθεί το πραγματικά υπέροχο site Plastic Soldier Review – Home

Στο οποίο θα βρει όχι μόνο κάθε κουτί που έχει παραχθεί από όλες τις εταιρείες του χώρου αλλά και links για όλες τις εταιρείες.

Διαβάστε όλα τα τμήματα του αφιερώματος μας αυτού, στην κατηγορία που φτιάχτηκε ειδικά γι’ αυτόν το λόγο.

«Μικροί Πόλεμοι»… / Μέρος πρώτο

Συντάκτης Dan Cooper

Τα comics είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής μας ηλικίας. Και για πολλούς από εμάς και της εφηβικής και της ενήλικης ζωής μας. Αλλά δεν είναι η μόνη απασχόληση που μας έδινε ευχαρίστηση. Πριν ακόμη μπορέσουμε να διαβάσουμε υπήρχαν τα στρατιωτάκια. Τα στρατιωτάκια που μας έδιναν την δυνατότητα να περάσουμε ατέλειωτες ώρες παίζοντας στο δωμάτιο μας μόνοι ή με φίλους δημιουργώντας έναν δικό μας κόσμο με δικούς μας κανόνες, είτε προσπαθώντας να αναπαραστήσουμε τις σκηνές μάχης μίας ταινίας που είχαμε μόλις δει.

Τα στρατιωτάκια χαρακτηρίζουν την παιδική ηλικία των αγοριών όπως οι κούκλες την παιδική ηλικία των κοριτσιών. Υπάρχουν δείγματα ανάλογων παιχνιδιών εδώ και χιλιάδες χρόνια. Με στρατιωτάκια έπαιζε ο γιός του Ναπολέοντα αλλά και ο sir Winston Churchill. Εμάς όμως μας ενδιαφέρουν οι δικές μας αναμνήσεις.

Στα τέλη της δεκαετίας του 50 και στις αρχές της δεκαετίας του 60 τα στρατιωτάκια που υπήρχαν και παίζαμε ήταν 5 κατηγοριών.

1. Τα πλαστικά στρατιωτάκια της σκόνης πλυσίματος ΚΛΙΝ. Κάποιοι από εμάς σίγουρα θυμούνται τα διάφορα πλαστικά δωράκια που υπήρχαν μέσα στο κουτί του ΚΛΙΝ. Αυτοκινητάκια, στρατιωτάκια, βαρκούλες ζωάκια κ.α.

1. Τα flat (σχεδόν 2 διαστάσεων) μολυβένια στρατιωτάκια που είχαν μείνει σαν οικογενειακά κειμήλια και μας τα έδιναν οι γιαγιάδες να παίζουμε. Οι γιαγιάδες που τα μαζεύουν όλα (επειδή όλα κάποτε θα χρειασθούν) ενώ οι μεσήλικες αποφασίζουν ότι πρέπει να πεταχθούν στα σκουπίδια. Τελικά πάντα κάπου χρειάζονται, ιδιαίτερα μόλις έχουν πεταχθεί. Αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία που αφορά τους νόμους του Μέρφυ.

1. Τα πλαστικά flat στρατιωτάκια που ήταν αντίγραφα των μολυβένιων και αφορούσαν στρατούς του πρώτου παγκοσμίου πολέμου ή του μεσοπολέμου. Αυτά ήταν τα πιο φθηνά, με κόστος μόλις μερικές δεκάρες και εξαφανίσθηκαν από την αγορά πριν τα μέσα της δεκαετίας του 60.

1. Τα αμερικάνικα flat πλαστικά στρατιωτάκια που κυκλοφορούσαν σαν προσφορές σε αμερικάνικα παιδικά περιοδικά σε κουτιά μαζί με πλοία τεθωρακισμένα και αεροπλάνα. Αυτά ήταν μόνο για όσους είχαν συγγενείς στο εξωτερικό.

1. Τα πολύ καλής ποιότητας ελληνικά στρατιωτάκια της εταιρείας ΠΑΛ. Αυτά που είχαν τα χέρια ενωμένα στο σώμα με καρφάκια και μπορούσαν να κινούνται τα χέρια τους. Ήταν αρκετά ακριβότερα από τα άλλα και έβγαιναν σε πάρα πολλά σχέδια. Όλες οι στολές του Ελληνικού στρατού, αλλά και αρχαίοι Έλληνες, τσολιάδες, Ζουλού, Άγγλοι πεζοναύτες με επίσημη στολή, τροχονόμοι, εξερευνητές, Άγγλοι φρουροί των ανακτόρων, Ινδοί, στρατιώτες με το γαλάζιο κράνος του Ο.Η.Ε., αστροναύτες, ακόμη και Τούρκοι του 1912. Και όλες αυτές οι στολές σε πολλές πόζες ή οπλισμό. Σαλπιγκτές, σημαιοφόροι, τραυματιοφορείς, πολυβολητές, νοσοκόμοι, οπλίτες με το όπλο επ΄όμου, οπλίτες με το όπλο παρα πόδα, αξιωματικοί, ναύτες, αεροπόροι, λοκατζήδες, αλεξιπτωτιστές και μαυροσκούφηδες. Θυμάμαι όταν τα πρωτοείδα σε βιτρίνα μαγαζιού. Είχα μείνει άναυδος. Νόμισα ότι βρέθηκα στον παράδεισο. Τελικά μετά από πολύ κλάμα, παρακάλια και υποσχέσεις κατάφερα να αποκτήσω έναν αεροπόρο σαλπιγκτή, που μύριζε έντονα φρεσκοκομμένο καφέ, μια που το μαγαζί που πουλούσε αυτά τα στρατιωτάκια ήταν και καφεκοπτείο. Τα στρατιωτάκια της ΠΑΛ πουλιόταν τόσο μεμονωμένα όσο και σε κουτιά που είχαν μία ομάδα των 6-7 ανδρών. Η μία πλευρά του χάρτινου κουτιού ήταν διάφανη και ανάλογα με το θέμα υπήρχαν και συνοδευτικά αξεσουάρ όπως φοίνικες, σκηνές ή κιβώτια πυρομαχικών.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 εμφανίζονται 2 νέα είδη στην Ελλάδα τα στρατιωτάκια της Ηerald της Britains και της Timpo και τα στρατιωτάκια της ελληνικής εταιρείας ΑΘΗΝΑ.

1. Η Ηerald η Britains και η Timpo παρήγαγαν τόσο τα απλά όσο και τα swoppet στρατιωτάκια (Αυτά δηλαδή που χωριζόταν τα πόδια και το κεφάλι από το σώμα και μπορούσες να τα αλλάξεις μεταξύ τους). Εδώ πια τι να πούμε για την ποικιλία. Καουμπόϋδες, Ινδιάνοι, ιππικό αλλά και πεζοί στρατιώτες των Βορείων και των Νοτίων, Αμερικανοί και Εγγλέζοι του πολέμου της ανεξαρτησίας, Ρωμαίοι, Βίκινγκς, Άραβες, λεγεωνάριοι της Λεγεώνας των ξένων, Γερμανοί του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, αλλά και Αμερικάνοι Εγγλέζοι και Αυστραλοί. Και μαζί τους πολλά άλλα όπως οχήματα, φρούρια, πολυβόλα και όλμοι. Η ακμή τους ήταν γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1960 αλλά η παραγωγή τους συνεχίσθηκε και με νέα είδη μέχρι τις αρχές του 1980. Ταυτόχρονα με αυτές εμφανίζονται και άλλες εταιρείες όπως η monogram και η mpc αλλά δεν ήταν τόσο διαδεδομένες.

1. Η ΑΘΗΝΑ παρήγαγε μόνο ελληνικά θέματα σε πολλή μεγάλη όμως ποικιλία. Αρχαίοι Έλληνες, τσολιάδες, μουσικοί, στρατιώτες και αξιωματικοί με μπερέ ή κράνος, αεροπόροι, ναύτες, στρατονόμοι, αλλά και ποδοσφαιριστές, πρόσκοποι και προσκοπίνες (οδηγοί). Οι τσολιάδες και οι αρχαίοι Έλληνες της ΑΘΗΝΑ πουλιούνται ακόμη και τώρα σε μερικά τουριστικά μαγαζιά.

1. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 δειλά-δειλά άρχισαν να εμφανίζονται στα μαγαζιά τα πρώτα είδη της εταιρίας που θα μας απασχολήσει στο επόμενο μέρος του αφιερώματος. Της AIRFIX.  Μέχρι την εμφάνιση της AIRFIX τα στρατιωτάκια είχαν μέγεθος 5-6 εκατοστά και αντιστοιχούσαν σε μία κλίμακα 1/32 περίπου. Η AIRFIX παρήγαγε στρατιωτάκια αρκετά μικρότερα περίπου 2 εκατοστών που αντιστοιχούσαν σε μια κλίμακα περίπου 1/72, Για περίπου 30 χρόνια κυριάρχησε στην αγορά έως ότου εταιρείες όπως η αμερικανική CONTE και οι Βρετανικές WILLIAM BRITAINS και KING & COUNTRY ξαναπάρουν μεγάλο μέρος της αγοράς με εκπληκτικής ποιότητας πλαστικά και μεταλλικά στρατιωτάκια.

Συνεχίζεται…

Τα αποτελέσματα και αυτής της μελέτης, μπορείτε να τα βρίσκετε συγκεντρωμένα, σε μια νέα κατηγορία, που φτιάχτηκε για να τα φιλοξενήσει.

Στρατιωτάκια…

Κάποτε κάναμε πόλεμους για ανύπαρκτη αφορμή, σε ανύποπτο χρόνο, χάναμε, κερδίζαμε, καυγαδίζαμε, κι όλα αυτά στο πεδίο μαχών της γειτονιάς… Άλλοτε σε φυσικό περιβάλλον – στον τροπικό του γιασεμιού και της γαρδένιας – άλλοτε σε πιο …στούντιο εκδοχή, μέσα στα χαρακώματα των δωματίων, με ασπίδες τις ζάρες του χαλιού… Ήταν μια στιγμή από εκείνες τις μαγικές που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, καθώς μεγαλώσαμε και όλα εκείνα τα καμώματα πέρασαν στη μνήμη και από εκεί στη λήθη, ή ίσως και στη σκιά της… Δικές μας στιγμές – δικές μας νίκες – δικές μας ήττες. Τα στρατιωτάκια εκείνα, με το περίσσιο θάρρος και την υπακοή, πολέμησαν ακούραστα και αδιαμαρτύρητα για πολλά χρόνια. Μπαινόβγαιναν στα κουτιά τους και από εκεί στις κρυψώνες… Έγιναν αντικείμενα ανταλλαγής με τους συμπολεμιστές και τους εχθρούς… Δεκαετίες μετά, όλα όσα συμβόλιζαν για μας, με σημαία το ανέμελο παιγνίδι και το χαμόγελο, έδωσαν τη θέση τους στον ρεαλισμό της ύπαρξης μας, όντας μέλη ενεργά πια μιας αδυσώπητης κοινωνίας «στρατιωτών», με αλλιώτικους φυσικά ρυθμούς και προστάγματα, άλλους κανόνες και είδη «μαχών» σε κάθε επίπεδο. Κανείς μας δεν είχε φανταστεί, όταν γονατιστός αναπαρήγαγε τους ήχους ενός πολυβόλου ή μιας οβίδας, ότι κάποτε θα έρχονταν η στιγμή να ζήσει πιο άμεσα όλο αυτό το θόρυβο, αλλά ακόμη χειρότερα, κανείς μας δεν φαντάστηκε τότε ότι θα περνούσε από τις διαταγές στα άψυχα κομμάτια πλαστικού – στην δική τους θέση… Οι «μάχες» έμελε να αποκτήσουν άλλες διαστάσεις και καθημερινή επιβίωση να μοιάζει σαν έναν εφιάλτη «εκρηξεων», μέσα στον οποίο τα πάντα πρόθυμα στρατιωτάκια ήταν μια πολύ αχνή εικόνα…  Αφορμή για τούτες τις γραμμές, που ισορροπούν μεταξύ νοσταλγίας και αλληγορίας, στάθηκε η εμφάνιση μετά από χρόνια μπροστά στα μάτια μου, μιας σειράς υπέροχων τέτοιων ενθύμιων από τα παιδικά χρόνια και τις αγαπημένες συνήθειες, μέσα από το email ενός φίλου, ο οποίος αποφάσισε να διαθέσει ένα μέρος της συλλογής του εκείνων των …πολεμιστών. Για όλα αυτά βέβαια μπορείτε να ενημερωθείτε σε άλλα σημεία της σελίδας. Αυτό το κείμενο, δεν είχε σκοπό να διαφημίσει κάποια πώληση, αλλά αντίθετα να θυμίσει πως αλλάζουν τα σκηνικά στις παραστάσεις, με τέτοιο έξυπνο και γρήγορο τρόπο, που ξαφνικά ο «θεατής» γίνεται «ηθοποιός» δίχως να το καταλάβει….

ΥΓ

Πάντοτε είχα μια ιδιαίτερη προτίμηση στους Ινδιάνους και ειδικά στα σετ εκείνα που απεικόνιζαν παραστάσεις από την καθημερινότητα τους. Ελεύθερα πνεύματα, αδούλωτες ψυχές, περήφανοι λαοί. Με συνάρπαζε περισσότερο από όλους τους άλλους τύπους χαρακτήρων, που κυκλοφορούσαν τότε στα καταστήματα παιγνιδιών, αλλά συμβιβαζόμουνα με τους κανόνες του παιγνιδιού των φίλων, πολεμώντας με τους στρατιώτες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στις δικές μου, προσωπικές αναπαραστάσεις μαχών όμως, επέλεγα τους ινδιάνους…

Όλα τα παρόμοιου τύπου άρθρα, μπορείτε να τα βρίσκετε συγκεντρωμένα στην υπό – κατηγορία μας «GAMES PEOPLE PLAY«.