ΑΔΕΛΦΟΙ ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΗ – ΑΤΛΑΝΤΙΣ

ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ 17/1/2011

ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑ – COMICS & MORE ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Συντάκτης corto

Δεν μπορείτε να φανταστείτε, με τι ανυπομονησία ήθελα να γράψω αυτή την παρουσίαση. Χωρίς θαυμαστικά και υπερβολές στο λόγο, είναι ίσως η μοναδική περίπτωση έκδοσης κόμικς στη χώρα μας, που είναι τόσο άρρηκτα δεμένη με τα παιδικά μου χρόνια, αυτή που με σημάδεψε όσο καμία άλλη, αυτή που μου έδωσε τα πρώτα κίνητρα να εντρυφήσω στον κόσμο του πνεύματος και της τέχνης, και σίγουρα αυτή που άπλωσε μπροστά στα έκπληκτα μάτια μου την ίδια την λογοτεχνία. Από τότε τα έχω πάντα ορθάνοιχτα, χάρη σ` αυτή την έκδοση, αυτή την άκρως επιτυχημένη επιχειρηματική ιδέα των αδελφών Πεχλιβανίδη. Λόγω ηλικίας, δεν πρόλαβα να την γνωρίσω στην μορφή της του 1951, αλλά την αγάπησα μόλις αντίκρισα για πρώτη φορά τεύχος της, το 1970. Ήταν πλέον η δεύτερη περίοδος έκδοσης αυτή που ξεκινούσε και δεν έχασα ούτε ένα τεύχος. Παράλληλα, αγόραζα τα τεύχη της προηγούμενης περιόδου, από τα καταστήματα μεταχειρισμένων περιοδικών, ακόμη κι ας τα είχα ήδη στην νέα τους μορφή. Η μητέρα μου αρχικά γκρίνιαζε, αλλά αυτό ήταν που διήρκεσε πολύ λίγο, καθώς πιάνοντας στα χέρια της τα εικονογραφημένα αυτά βιβλία, γεμάτα με γνώση από τις πένες των κορυφαίων συγγραφέων του πλανήτη, έγινε η πιο φανατική αναγνώστρια τους μέσα στο σπίτι και σίγουρα υποστηρικτής θερμός αυτής της πρώτης κόμικς – συλλογής μου. Πολλά μάλιστα, πρώτα τα διάβαζε εκείνη και μετά εγώ…

Μέσα από τις σελίδες τους ξεπηδούσε ένας πολιτισμός και μια μαγεία που δεν είχε να κάνει σε τίποτα με ότι βιώναμε καθημερινά. Ένα διάλλειμα και συνάμα ένα ταξίδι σε μακρινούς, ανοιχτούς και καταγάλανους ορίζοντες. Λατρεύτηκε και στη χώρα μας, όσο καμία άλλη έκδοση κόμικς. Μικροί και μεγάλοι, αγόραζαν τα τεύχη με μεγάλη ανυπομονησία κάθε εβδομάδα. Σπάνια έμενε τεύχος στον εφημεριδοπώλη για να το επιστρέψει. Πολλές φορές ψάχναμε σε δύο και τρία σημεία πώλησης για ένα τεύχος…

Σταδιακά όλα αυτά άρχισαν χάνουν τους ρυθμούς τους και την αξία τους, καθώς οι σελίδες που γυρίζαμε πια μαζί με τον χρόνο, έπεφταν γρήγορα, σαν τους κόκκους άμμου στην αναποδογυρισμένη κλεψύδρα… Ας πάμε όμως να δούμε μαζί τι προκάλεσε όλα αυτά τα άξια θαυμασμού επιφωνήματα, στο κράτημα και μόνον ενός εικονογραφημένου.

1^η Μαρτίου του 1951 και ο εκδοτικός οίκος των αδελφών Πεχλιβανίδη, Ατλαντίς, εισαγάγει στη χώρα μας την επιτυχημένη Αμερικάνικη έκδοση των Classics Illustrated. Μια εξαιρετική ιδέα, που είχε κερδίσει όλους τους αναγνώστες, σε όσες χώρες κι αν εκδόθηκε. Το πρώτο τεύχος, ήταν «Οι Άθλιοι», του Βίκτωρος Ουγκώ. Ένα διαχρονικό λογοτεχνικό διαμάντι, έκανε ξαφνικά την εμφάνιση του στα περίπτερα, προκαλώντας την περιέργεια όλων όσων κοντοστάθηκαν και το κοίταξαν. Κι ήταν πολλοί αυτοί…

Από τότε μέχρι το τεύχος 317 (Αλκιβιάδης), η φήμη του περιοδικού είχε διαδοθεί σε κάθε γωνιά και η καλύτερη του διαφήμιση ήταν οι ίδιοι οι αναγνώστες. Σ` αυτά τα πρώτα 317 τεύχη, δημοσιεύτηκαν πραγματικά αριστουργήματα του ανθρώπινου πνεύματος.

Μέσα σ` αυτά και στοιχεία αναπόσπαστα του Ελληνικού πολιτισμού, αφού η έκδοση τους στην χώρα μας δεν περιορίστηκε στην μεταφορά και μετάφραση της αρχικής έκδοσης, αλλά προχώρησε ένα βήμα πιο κάτω δίνοντας μας την ευκαιρία να θαυμάσουμε την Οδύσσεια, την Ιλιάδα, τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο, την Κασσιανή, τους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και άλλες σημαντικότατες μορφές της ιστορίας μας.

Το μέγεθος τους ήταν μεγάλο, όλα τα τεύχη είχαν εξ ολοκλήρου έγχρωμες σελίδες, ενώ τα στοιχεία που παράθεταν για τους συγγραφείς συμπλήρωναν ιδανικά το περιεχόμενο. Το κόστος εκείνης της πρώτης έκδοσης, ήταν 3.000 δραχμές, καθώς το εθνικό μας νόμισμα περνούσε πολλές κακουχίες. Τα πράγματα άλλαξαν στην συνέχεια και για τα Κλασσικά Εικονογραφημένα και για τη ζωή μας, όχι απαραίτητα προς το καλύτερο…

Το …κοντέρ μηδένισε στη συνέχεια(1970), οπότε η έκδοση ξεκίνησε με αρίθμηση το τεύχος 1001 και ολοκληρώθηκε στο 1282, με το κόστος να προσαρμόζεται στα καινούργια οικονομικά δεδομένα των 10 και στην συνέχεια των 12 δραχμών. Όπως αντιλαμβάνεστε, έλειπαν από αυτή την δεύτερη έκδοση 35 τεύχη. Η τρίτη τώρα, στην δεκαετία του `80 βαδίζοντας πλέον, είχε άλλη αρίθμηση. Αφετηρία ήταν το τεύχος 2001 και τερματισμός το 2250. Για 250 τεύχη δηλαδή, επιχειρήθηκε μια νέα, συνοπτική ματιά στο έργο, η οποία μάλλον έμεινε ημιτελής και σίγουρα δεν έδωσε την πραγματική εικόνα της έκδοσης στους νεότερους αναγνώστες. Το κόστος εκείνης της περιόδου, είχε περάσει στη σφαίρα των 200 δραχμών…

Υπήρξε και τέταρτη προσπάθεια στην δεκαετία του `90, στην οποία όμως δεν αξίζει να σταθεί για πολύ κανείς, καθώς άλλαξε ακόμη και το καθιερωμένο σχήμα σε μακρόστενο. Η εφημερίδα Καθημερινή, προσπάθησε να μας θυμίσει πως ήταν η Ελλάδα εκείνων των χρόνων, με μια επανέκδοση ορισμένων τευχών, αλλά κι αυτή έμεινε στη μέση, όπως και η περσινή αντίστοιχη της εφημερίδας Το Βήμα(εδώ να πούμε, ότι έγινε απίστευτα καλή δουλειά, με ανάγλυφα εξώφυλλα και πάρα πολύ προσεγμένες επιλογές, όπως την μια και μοναδική επανέκδοση του Αχιλλέα, που όποιος είχε προλάβει την διάβασε το`51).

Εν κατακλείδι, αυτό που βιώσαμε διαβάζοντας τα τεύχη αυτής της έκδοσης, ήταν ένα απαύγασμα και μια πνοή ποιότητας, πνεύματος και διαχρονικότητας, των αξιών και των ηθών που πέρασαν μέσα στα βιβλία τους χαρισματικοί συνάνθρωποι μας. Προσωπικά, θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που μπόρεσε και να ζήσει έστω και λίγο σε αυτή την εποχή, αλλά ακόμη περισσότερο που είχα την ευκαιρία να διαβάσω αυτά αξεπέραστα και λαμπερά διαμάντια, απόδειξη του τι δυνάμεις έχει το ανθρώπινο μυαλό όταν είναι καθαρό. Νιώθω περήφανος που μεγάλωσα με αυτά τα αναγνώσματα και που μετέπειτα αναζήτησα με λαχτάρα τα βιβλία αυτών των συγγραφέων. Το θεώρησα απαραίτητο να δω μέσα από τα μάτια αυτών των ανθρώπων, ρουφώντας κυριολεχτικά(πολλές φορές σε ένα βράδυ), το περιεχόμενο του κάθε τους έργου. Οφείλω να παραδεχτώ σ` αυτό το σημείο ότι η συγκινησιακή φόρτιση ήταν μεγάλη, πληκτρολογώντας αυτές τις λέξεις. Ένα τσίμπημα ήρθε σαν βελόνα να με κάνει να σκιρτήσω, ενώ συγχρόνως κρυφοκοίταζα κάποιες ασπρόμαυρες οικογενειακές φωτογραφίες. Ήταν κάτι από ψυχής, κι όχι ψυχρά γραμμένο και επιτηδευμένα τεκμηριωμένο. Αν έχει ψεγάδια λοιπόν, δείξτε επιείκεια…

Στην ουσία, αν το καλοσκεφτείτε, αυτό το άρθρο δεν μπορεί παρά να είναι μια εισαγωγή σε ένα εκτενές αφιέρωμα, αφού μάλλον δεν αρκεί για μια αναφορά σε ένα από τα κορυφαία κόμικς που κυκλοφόρησαν ποτέ σε όλο τον κόσμο. Επιφυλάσσομαι να ετοιμάσω λοιπόν, δύο διαφορετικά αφιερώματα. Ένα στην Κλασσική ξένη λογοτεχνία και ένα στην Ελληνική, από αυτά που δημοσιεύτηκαν στα Κλασσικά Εικονογραφημένα, με πάρα πολλά επιμέρους στοιχεία, ούτως ώστε να έχετε μια ακόμη πιο πλήρη εικόνα.

Για την ιστορία, να αναφέρω ότι τα κείμενα στην έκδοση αυτή ανήκαν στους Βασίλη Ρώτα και Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, ενώ δούλεψαν για την υλοποίηση των αναφορών στην Ελληνική ιστορία και μυθολογία, καλλιτέχνες όπως οι Κώστας Γραμματόπουλος, Γιάννης Δραγώνας, Άκης Αβαγιανός(συνεργάτης για πολλά χρόνια του κ. Δραγούνη), Βασίλης Ζήσης, Γεράσιμος Λιβιεράτος και βέβαια ο μεγάλος σκιτσογράφος μας, ο Μπόστ(Μέντης Μποσταντσόγλου), μεταξύ άλλων.

Ένα από τα αγαπημένα θέματα πολλών στην έκδοση των Κλασσικών Εικονογραφημένων, ήταν και τα τεύχη που περιείχαν κομμάτια της Ελληνικής Μυθολογίας και της Αρχαίας Ιστορίας. Μια πολύ καλή πρωτοβουλία του εκδοτικού οίκου Ατλαντίς, των αδελφών Πεχλιβανίδη, που πρόσθεσαν τα τεύχη αυτά στην εβδομαδιαία κυκλοφορία του περιοδικού, προσδίδοντας με αυτό τον τρόπο το στοιχείο του πολιτισμού και της ιστορίας μας, κάτι που βοήθησε πολύ την έκδοση και δημιούργησε φανατικούς αναγνώστες. Μαζί με τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μπορούσαμε να διαβάσουμε την εκδοχή σημαντικών Ελλήνων δημιουργών(Βασίλης Ρώτας, Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, Γιάννης Δραγώνας, Κώστας Γραμματόπουλος, Βούλα Δαμιανάκου, Νίκος Καστανάκης, κ. α.) , πάνω στον «Αίσωπο», την «Ιφιγένεια», τον «Δαίδαλο και τον Ίκαρο», την «Ιφιγένεια» και πολλά ακόμη κεφάλαια της μυθολογίας μας. Παρακάτω θα διαβάσετε μια λίστα με τα τεύχη αυτά, της Γ` περιόδου της έκδοσης, από την δεκαετία του `80. Η συγκεκριμένη έκδοση, ξεκίνησε με αρίθμηση το 1001 και ολοκληρώθηκε στο 1250. Το κακό με αυτή την έκδοση, είναι ότι δεν επανακυκλοφόρησαν κάποια εξαιρετικά τεύχη, που μπορεί να τα βρει κανείς μόνον στην Πρώτη και Δεύτερη περίοδο του περιοδικού. Αναφέρω χαρακτηριστικά τα «Φιλήμονας και Βαύκη», «Αχιλλέας»(για όσους τυχερούς πρόλαβαν, υπάρχει και στην έκδοση της εφημερίδας Βήμα, πριν λίγους μήνες!), «Ο Προμηθέας», «Φρίξος και Έλλη», κ. α. Στις περιπτώσεις αυτών των δυο περιόδων, η αρίθμηση είναι εντελώς διαφορετική, αφού ξεκινάει από το 1! Στα επόμενα αφιερώματα, θα αναφερθούμε και στις ειδικές εκδόσεις του περιοδικού, με θέματα όπως η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και Βυζάντιο, αλλά και στην πολύ καλή προσπάθεια της εφημερίδας «Το Βήμα», που δυστυχώς έμεινε ημιτελής, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές!

1007. Ο Θησέας και ο Μινώταυρος

1011. Ο Μέγας Αλέξανδρος

1019. Η Μάχη του Μαραθώνα

1069. Ηρακλής

1076. Η Μάχη στις Θερμοπύλες

1084. Η Αινειάδα

1087. Η Πανδώρα

1099. Ορφέας και Ευρυδίκη

1114. Φρίξος και Έλλη

1125. Δάμων και Φιντίας

1155. Ομήρου Ιλιάδα

1160. Οδύσσεια

1167. Αντιγόνη

1200. Περσέας και Ανδρομέδα

1202. Ο Πάνας και οι Νύμφες

1204. Βελερεφόντης

1206. Ιφιγένεια εν Αυλίδι

1208. Διογένης ο Κυνικός

1210. Ο Ηρακλής και το Λιοντάρι

1216. Δαίδαλος και Ίκαρος

1218. Αίσωπος

1223. Περικλής ο Αθηναίος

1225. Ιππόλυτος

1226. Μήδεια

1227. Ο Πλούτος

1228. Δήμητρα και Περσεφόνη

1232. Ηλέκτρα

1235. Ο Ποσειδώνας

1236. Χοηφόρες

1237. Ευμενίδες

1238. Απόλλωνας

1239. Άλκηστις

1240. Η Ιφιγένεια στην Ταυρίδα

1242. Οιδίπους επί Κολωνώ

1249. Τιτάνες και Γίγαντες

—————————————————————————————————————————————————————

ΜΠΟΝΑΝΤΣΑ – ΑΔΕΛΦΟΙ ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΗ(1970)

Συντάκτης corto

Το 1970, κι ενώ η τηλεοπτική σειρά γουέστερν αυτή της ΥΕΝΕΔ τότε, έχει αποκτήσει μυθικές διαστάσεις στους Έλληνες τηλεθεατές(αν υπήρχαν μηχανάκια της AGB, θα κατέγραφαν ίσως το πρώτο απόλυτο ρεκόρ τηλεθέασης, που μαζί με την ΜΑΧΗ, πρέπει να άγγιζε τα όρια της φρενίτιδας, με ένα πσοστό περίπου 75-80%!!!), εκδίδει την εικονογραφημένη της εκδοχή, κατευθείαν από τα στούντιο της Αμερικάνικης Gold Key, μιας εταιρείας κόμικς που συγκαταλέγεται στις κορυφαίες όλων των εποχών, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το πείραμα ήταν απλό. Να εκμεταλευθεί η φήμη και η δημοτικότητα της σειράς, όπως άλλωστε και στις περιπτώσεις των Τρίο Στούτσες και Χονδρός Λιγνός. Από αυτά τα τρία, μόνον το τελευταίο κατάφερε να αποκτήσει αναγνωστικό κοινό στην χώρα μας, ικανό να συνεχίσει για πέραν των 60 τευχών. Τα άλλα δύο, δεν τα κατάφεραν. Ο αρχικός σχεδιαστής της Μπονάντσα, ήταν ο Ιταλός Fernando Fusco, ή Rifer όπως του άρεσε να τον αποκαλούν και η ιδέα ξεκίνησε και υλοποιήθηκε, το 1960. Στην Ελλάδα ήρθε με καθυστέρηση 10 ετών και τα αποτελέσματα τα περιγράψαμε πιο πάνω. Απλοικά σκίτσα, που παρέπεμπαν περισσότερο προς το καρτούν, παρά στο γουέστερν κόμικς. Στην Αμερική τα πήγε πάντως καλύτερα, με αρκετά περισσότερα χρόνια έκδοσης. να πούμε εδώ, ότι οι Αμερικανοί είχαν κάνει πολλές παρόμοιες εκδόσεις κόμικς, που ήταν μεταφορά στο χαρτί τηλεοπτικών γουέστερν σειρών. χαρακτηριστικά αναφέρουμε το Lone Ranger(το διαβάσαμε στο Βέλος), Cisco Kid(το ίδιο), Gunsmoke(το διαβάσαμε στον Μικρό Καουμπόυ), maverick, Billy Elliott, Buck Jones και πολλά ακόμη. Στα της έκδοσης του Μπονάντσα τώρα, να αναφέρουμε ότι τα συνολικά 9 τεύχη, των 24 σελίδων μόλις το καθένα, κυκλοφόρησαν όλα από την εκδοτική εταιρεία των αδελφών Πεχλιβανίδη, την Ατλαντίδα. Παραθέτουμε το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του τεύχους 2, αλλά και χαρακτηριστά της Αμερικάνικης έκδοσης, τόσο του Μπονάντσα, όσο και των άλλων γουέστερν σειρών που αναφέρθησαν. Αν κλικάρετε στα ονόματα των σειρών, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την κάθε μια. Στο www.lambiek.net σας περιμένουν πολλά στοιχεία για τους δημιουργούς. Όλα τα εξώφυλλα και παρουσίαση, υπάρχουν στο www.greekcomics.gr

—————————————————————————————————————————————————————

ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Αν και ο όρος «γουέστερν» δεν είναι ξεκάθαρα προσδιορισμένος και περισσότερο μας έρχονται στο μυαλό ιστορίες με σερίφηδες και παράνομους καου μπόι στο Τέξας, πιστεύω πως κανονικά ο όρος πρέπει να είναι ευρύτερος και να περιλαμβάνει γενικότερα της ιστορίες της «άγριας δύσης», την εποχή που αυτή κατοικούνταν από τους γηγενείς ινδιάνους και οι λευκοί άποικοι προσπαθούσαν να επεκταθούν στα εδάφη τους. Με αυτή την ευρύτερη έννοια του «γουέστερν» ψάχνοντας το απόθεμα των Κλασσικών Εικονογραφημένων μου ανακάλυψα αρκετές ιστορίες, αν και συνολικά δεν είναι πάρα πολλές στο σύνολο των τευχών που εκδόθηκαν. Άλλωστε και ο τίτλος «Κλασσικά Εικονογραφημένα» παρέπεμπε πρώτιστα στο έργο μεγάλων «κλασσικών» συγγραφέων και λίγοι από αυτούς ασχολήθηκαν με το θέμα της άγριας δύσης, με γνωστότερο όλων τον αμερικανό Τζέημς Φένιμορ Κούπερ, ο οποίος μάλιστα υπήρξε και ο πρώτος αμερικανός μυθιστοριογράφος που κέρδισε παγκόσμια φήμη με τα πολύ γνωστά του έργα «Ο τελευταίος των Μοικανών» και ο «Ελαφοκυνηγός».

Πέρα από τα «κλασσικά» έργα του Κούπερ υπάρχουν και οι ιστορίες …κλασσικών θρύλων της δύσης, όπως του Κιτ Κάρσον, του Μπούφφαλο Μπιλ, του Μπίλ Χίκοκ αλλά και άλλες ενδιαφέρουσες ιστορίες, οι περισσότερες με ινδιάνους και πιονιέρους της δύσης. Συνολικά κατάφερα να μαζέψω 17 εξώφυλλα Κλασσικών Εικονογραφημένων με ιστορίες γουέστερν, ενώ σίγουρα θα μου έχουν διαφύγει και ορισμένες ακόμη. Αν μάλιστα επεκτείνουμε τον όρο «γουέστερν» και στις ιστορίες από τον αμερικανικό εμφύλιο Βορείων-Νοτίων ή γενικότερα από την Αμερική του 1800, τότε οπωσδήποτε υπάρχουν αρκετές ακόμη.